چکیده شمار تشبیهات به کاررفته در شاهنامه ی فردوسی بسیار زیاد است و در هر برگی از شاهنامه به چند نمونه از تشبیه برخورد می کنیم. این تشبیهات ساختارهای متفاوتی دارند و اجزای آن ها، متناسب با مورد، تغییر می کند. در بسیاری از تشبیه ها تنها دو طرفِ اول تشبیه وجود دارد و اداتِ تشبیه و وجهِ شبه غایب هستند. در برخی موارد مشبّه محذوف است و بر اساس بیت های قبل باید آن را یافت یا حدس زد. فردوسی به پیروی از ساختار کلّی حاکم بر شعر و ادب فارسی در سده های آغاز رواجِ زبان و ادب فارسی، از سده ی سوّم هجری به بعد، در اکثرِ قریب به اتفاقِ تشبیهاتی که ساخته است، از عناصر موجود در طبیعت بهره گرفته است. تقریباً تمام مشبّه ها و مشبّه به ها، واژه هایی طبیعی و مادّی هستند که یا به صورت یک انسان یا موجودی دیگر در طبیعت حضور دارند و یا به صورتِ یکی از عناصر طبیعت شناخته می شوند: مانند نامِ حیوانات (شیر، پلنگ، پیل)، نام افراد موجود در داستان ها (رستم و سهراب)، اجزای بدن انسان ها (سر، دست، خون)، طبیعتِ اطراف و تمامی عناصر خلقت (زمین، ماه، جهان)، زیبایی های جهان (گل، درخت، سرو)؛ این ها مهم ترین و پرکاربردترین موارد موجود در تشبیهات شاهنامه به شمار می آیند. فردوسی چندان به تشبیه سازی با عناصر خیالی و ماورایی توجّه ندارد. از همین موارد به درستی می توان پی برد که شعر و شاعرِ آن روزگار از طبیعتِ اطراف خود الهام می گرفته نه از مجرّداتِ ذهنی و ناملموس. در اندک مواردی هم که یکی از طرفینِ تشبیه متفاوت هستند، برای مثال مانند «بهشت» به عنوان مشبّه به، باز شاهد هستیم که گرچه بهشت برای شاعر، این دنیایی و ملموس نیست، امّا در حقیقت براساس توصیف های موجود از آن در منابع اسلامی و جز آن، بهشت هم نزدیک ترین و شبیه ترین مورد به موارد طبیعی یی است که فردوسی از آن ها در تشبیهاتِ خود بهره گرفته است. کلیدواژه ها: شاهنامه ی فردوسی، تشبیه و اجزا و انواعِ آن، علمِ بیان، فهرست تشبیهاتِ شاهنامه