بعد از انقلاب صنعتی بود که به دلیل هجوم شتابان جمعیت به سمت شهرها به جهت اشتغال در بخش صنعت، مشکلات عدیده ای در زمینه مسکن، محیط زیست، بهداشت، ترافیک شهری و ... برای شهرها به وجود آمد و لزوم برنامه ریزی و ارائه روش ها و مدل هایی در جهت انتظام شبکه شهری و ایجاد نظام سلسله مراتبی برای کاهش و ساماندهی مشکلات نوظهور، بیش از پیش احساس شد. کشور ایران نیز به تدریج و متأثر از این رخداد جهانی دچار مشکلات اجتماعی- فرهنگی در اداره شهرها شد. این مشکلات به تدریج روندی رو به رشد داشته است به گونه ای که امروزه در غالب موارد، شاهد وضعیت بحرانی در شبکه شهری مناطق هستیم. در این پژوهش به بررسی و ارزیابی وضعیت شبکه شهری استان یزد و تغییرات آن طی مدت زمان 50 ساله اخیر پرداخته ایم. تحقیق حاضر از نظر نوع تحقیق، توسعه ای- کاربردی و از نظر روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی بوده است. در این پژوهش سعی بر این شده است که با استفاده از مدل های متعدد و متفاوت جمعیتی و سلسله مراتبی، وضعیت نظام شبکه شهری و سلسله مراتبی مورد تحلیل و بررسی قرار داده شود. در ادامه سطح برخورداری از امکانات در نقاط مختلف شهری در سطح استان یزد با استفاده از مدل تاکسونومی عددی مورد تحلیل و بررسی واقع شده است. نتیجه حاکی از شکاف جمعیتی و فضایی، گسیختگی نظام شبکه شهری و تسلط فاحش نخست شهری در نظام شبکه شهری استان یزد، می باشد. در رکود قرار گرفتن نقش و جایگاه شهرهای کوچک و متوسط، رابطه علت و معلولی با نتایج به دست آمده، دارد. از دلایل عمده این مشکلات، عدم ارائه امکانات مناسب شهری و به صورت متعادل در همه نقاط شهری و توسعه متوازن منطقه ای تحلیل می شود.