نام پژوهشگر: محمدرضا الهیان
عتیقه اصغری عباس بانج شفیعی
گونه زغال اخته از گونه های بومی جنگل های ارسباران است که در مناطق حاشیه جنگلی و در مناطق باز به صورت خودرو رویش داشته و دارای وسعت انتشار نسبتاَ محدود است. در این تحقیق تاثیر عوامل محیطی موثر مانند جهت دامنه، اقلیم (درجه حرارت، بارندگی) و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر روی پهنای دوایر رویشی قطری گونه زغال اخته بررسی و تجزیه و تحلیل آماری شد. به این منظور12 پایه زغالاخته در هر جهت و مجموعاَ 48 پایه در چهار جهت جغرافیایی شمال، شرق، غرب و جنوب انتخاب شده و یک دیسک به ضخامت 2 سانتی متری از ارتفاع 10 سانتیمتری نمونه ها تهیه گردید. پس از اسکن کردن دیسک ها، پهنای دوایر رویشی با استفاده از نرم افزار image-j اندازه گیری شد. بررسی میانگین پهنای دوایر رویشی درختان در جهتهای مختلف با استفاده از روش مقایسه چندگانه دانکن نشان داد که بین میانگین پهنای دوایر رویشی زغال اخته در جهتهای مختلف اختلاف معنیدار وجود دارد. بطوری که جهت شرقی دارای بیشترین رویش نسبت به جهات دیگر است. همچنین ارتباط بین پهنای دوایر رویشی و شرایط اقلیمی (بارندگی و درجه حرارت) با استفاده از همبستگی پیرسون نیز نشان داد که در جهت شمالی بین پهنای دوایر سالیانه و درجه حرارت و در جهت جنوبی و شرقی بین پهنای دوایر سالیانه با بارندگی ارتباط مثبت معنی داری وجود دارد. تجزیه و تحلیل خاک نیز نشان داد در جهت شرقی بین پهنای دوایر و میزان کلسیم خاک همبستگی مثبتی وجود دارد. همچنین این گونه آهک دوست بوده و در خاک قلیایی رشد مناسبی دارد.از این رو هدف اصلی این مطالعه بررسی ارتباط بین پهنای دوایر سالیانه با بارندگی و درجه حرارت و همچنین ویژگیهای خاک در جهتهای مختلف جغرافیایی است، تا به این سوال پاسخ دهد که آیا این سه عامل، بر رویش قطری تاثیر دارد؟ و در صورت موثر بودن، مناسب ترین جهت، اقلیم (دما و بارندگی) و خاک را برای کاشت گونه زغالاخته در جنگلهای ارسباران تعیین نماید. تا به این طریق بتوان با دید منطقی و علمی نسبت به کاشت این گونه به عنوان یک گونه چند منظوره جهت احیاء مناطق تخریب شده جنگلی اقدام نمود. ارسباران، پهنای دوایر سالیانه، جهت، زغال اخته، رویش قطری