در تحقیق حاضر، مشاهدات مربوط به صفات کیفیت داخلی تخم مرغ در جمعیت مرغ های بومی آذربایجان،با هدف تخمین وراثت پذیری، همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی میان صفات، بررسی اثرات مادری و ردیابی ژن های عمده برای این صفات مورد تجزیه و تحلیل ژنتیکی قرار گرفتند. در این تحقیق از رکورد های جمع آوری شده در مرکز اصلاح نژاد مرغ بومی استان آذربایجان غربی و داده های بدست آمده از آزمایشات انجام شده توسط محقق برای صفات کیفیت داخلی تخم مرغ، مورد استفاده قرار گرفت. مدل آماری برای صفات مورد مطالعه با استفاده از رویه glm نرم افزار sas (نسخه 1/9) برازش گردید. اثرات ثابت نسل و نوبت جوجه کشی درون نسل برای تمامی صفات، بجز صفت لکه گوشتی-خونی و عمق زرده، در سطح (01/0) معنی دار بود. در مرحله اول، هشت مدل حیوانی تک صفتی برای تخمین وراثت پذیری صفات، مقایسه شدند و مناسب ترین مدل برای هر صفت بر اساس معیار انحراف اطلاعاتdic ، تعیین گردید. همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی بین برخی صفات نیز از طریق مدل حیوانی چند صفتی برآورد شدند. وراثت پذیری مستقیم برای صفات کیفیت تخم مرغ در دامنه ی 02/0 برای صفت عمق زرده و 31/0 برای صفت درصد سفیده، متغییر بود. همبستگی های ژنتیکی مثبتی میان صفات وزن سفیده و واحد هاو (96/0) و نیز بین صفات وزن تخم مرغ و وزن سفیده (86/0) برقرار بود. بنابراین، توجه به خصوصیات کیفی تخم مرغ، مخصوصاَواحد هاو، در شاخص انتخاب، برای بهبود صفات کیفیت داخلی تخم مرغان بومی آذربایجان ضروری به نظر میرسد. در مرحله دوم این تحقیق، احتمال تفرق ژن های عمده در همه ی صفات مذکور به صورت مجزا تحت یک مدل حیوانی تک متغیره و با استفاده از آنالیز بیزی و شاخص ژن عمده مورد آنالیز قرار گرفت. شاخص ژن عمده محاسبه شده با استفاده از نتایج مدل تک متغیره تفرق ژن عمده برای صفات داخلی تخم مرغان بومی آذربایجان شامل وزن زرده، عرض زرده، ارتفاع زرده،ph زرده، phسفیده، نسبت زرده به سفیده، ضریب زرده، درصد زرده و سفیده، و مقادیر ماده خشک زرده و سفیده مورد تایید قرار گرفت. با توجه به تأیید تفرق ژن عمده با شاخص ژن عمده در صفات داخلی تخم مرغان بومی آذربایجان، میتوان از تکنیک های مولکولی به طور موفقیت-آمیزی جهت نقشه یابی ژن های عمده ی مربوط به صفات مورد مطالعه در مرغ بومی آذربایجان استفاده نمود.

هدف از اجرای این آزمایش تعیین ترکیبات شیمیایی و کیفیت پروتئین برخی از نمونه های کنجاله سویای تجاری و کنجاله گلوتن ذرت بود. برای انجام این تحقیق ابتدا سه نمونه کنجاله سویای تجاری شامل کنجاله سویای برزیلی، آرژانتینی، ایرانی و یک نمونه کنجاله گلوتن ذرت از کارخانجات خوراک طیور آذربایجان شرقی تهیه شد. نتایج حاصل از تجزیه ترکیبات شیمیایی نشان داد که میانگین مقادیر رطوبت کنجاله سویای برزیلی، کنجاله سویای آرژانتینی، کنجاله سویای ایرانی و کنجاله گلوتن ذرت به ترتیب 5/7، 4/7،4/7 و 8/4 درصد، مقادیر پروتئین خام به ترتیب 4/47، 3/46، 4/46 و 5/65 درصد، مقادیر خاکستر خام به ترتیب 5/6، 5/6، 5/6 و 15/2 درصد و مقادیر عصاره اتری به ترتیب 05/9، 6/8، 4/12و 55/7 می باشد. مقادیرndf برای کنجاله سویای برزیلی، کنجاله سویای آرژانتینی، کنجاله سویای ایرانی و کنجاله گلوتن ذرت به ترتیب 93/10، 00/12، 43/10 و 83/26 درصد و adf 3/8، 9/10، 4/9و 34/10 درصد تعیین شد. مقادیر انرژی خام برای مواد خوراکی کنجاله سویای برزیلی، کنجاله سویای آرژانتینی، کنجاله سویای ایرانی و کنجاله گلوتن ذرت به ترتیب 5095، 4677، 4985 و 5924 کیلوکالری درکیلوگرم تعیین گردید. شاخص فعالیت اوره آز برای کنجاله سویای برزیلی، کنجاله سویای آرژانتینی، کنجاله سویای ایرانی به ترتیب 05/0، 05/0 و 07/0 و شاخص قابلیت حل پروتئین در محلول هیدروکسید پتاسیم 2/0 درصد برای همان کنجاله ها به ترتیب 39/88، 51/85 و 82/86 درصد تعیین شد. برای ارزیابی بیولوژیکی کیفیت پروتئین نمونه های کنجاله سویا و یک نمونه کنجاله گلوتن ذرت، از 100 قطعه جوجه نر سویه راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار استفاده شد. جیره های آزمایشی در سن 8 تا 17 روزگی به جوجه ها تغذیه شدند. جیره های آزمایشی شامل یک جیره خالص فاقد نیتروژن و چهار جیره غذائی نیمه خالص آزمایشی بود. مقدار per و npr نمونه های کنجاله سویای برزیلی، کنجاله سویای آرژانتینی، کنجاله سویای ایرانی و کنجاله گلوتن ذرت در روز هفدهم آزمایش به ترتیب برابر 89/2، 13/3، 57/2، 36/0 و48/3، 74/3، 14/3، 37/1 درصد بود. رشد عضله سینه و سطح اسیداوریک خون به عنوان شاخص های کیفیت پروتئین تفاوت های معنی داری در بین کنجاله ها نشان نداد.

این آزمایش به منظور بررسی اثر سطوح مختلف ترئونین و لایزین بر عملکرد، خصوصیات لاشه و سیستم ایمنی جوجه های گوشتی در دوره آغازین، رشد و پایانی انجام شد. در این مطالعه از 240 قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس 308 استفاده شد که در قالب طرح کاملاً تصادفی به روش فاکتوریل2×3 با 4تکرار انجام گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل 2 سطح لایزین (آغازین: 39/1 و 49/1، رشد:16/1 و 25/1 و پایانی : 05/1، 13/1) و 3 سطح ترئونین (آغازین: 85/0، 90/0و95/0، رشد:72/0، 76/80،0/0و پایانی، 7/0، 72/0 و 75/0) بودند. جیره های آزمایشی بر اساس توصیه راهنمای سویه راس 308 تنظیم شدند. نتایج آزمایش نشان داد که وزن بدن، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل غذایی، بازده لاشه، درصد سینه و ران و چربی محوطه بطنی تحت تأثیر سطوح مختلف لایزین قرار نگرفت. اثرات اصلی سطوح ترئونین بر مصرف خوراک جوجه ها معنی دار بود(05/0p?)، به طوری که مصرف خوراک در جوجه هایی که 5/5 درصد ترئونین بیشتر از استاندارد(95/0، 80/0، 75/0) دریافت کرده بودند، نسبت به جوجه های که جیره حاوی ترئونین استاندارد(90/0، 76/0، 72/0) دریافت کرده بودند افزایش معنی داری نشان داد(05/0p?). همین افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در جوجه هایی دریافت کننده 5/5 درصد ترئونین بیشتر، بطور معنی داری (05/0p?) بهبود یافت. نتایج آزمایش نشان داد که بازده لاشه، درصد سینه، ران و چربی محوطه بطنی جوجه ها تحت تأثیر سطوح ترئونین قرار نگرفت. افزایش سطح لایزین به میزان 5/7 درصد بالا تر از توصیه راهنمای سویه راس (39/1، 16/1، 05/1) باعث بهبود سیستم ایمنی گردید. اثر سطوح ترئونین بر سیستم ایمنی معنی دار بود. و در سطح 5/5 پایین تر از استاندارد، ترئونین سیستم ایمنی را بطور معنی داری کاهش داد. از نتایج این آزمایش چنین استنباط می شود که افزایش لایزین تأثیری بر خصوصیات عملکردی نداشت ولی افزایش آن باعث بهبود سیستم ایمنی می-گردد و افزایش ترئونین باعث بهبود افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی می گردد و تأثیری بر خصوصیات لاشه نداشته و سطح استاندارد تامین ترئونین بر بهبود سیستم ایمنی موثر می باشد.