نام پژوهشگر: طاهره صادقی تحصیلی
زیبا ملکی قاسم صحرایی
خاطره نگاشته ها بخش مهمی از آثار ادبی را تشکیل می دهد. خاطره نگاشته های دفاع مقدس برای تاریخ و ادبیات دفاع هشت ساله ما بسیار حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر نشان دادن اهمیت و نقش زن در جنگ تحمیلی بر اساس سه خاطره نگاشت «زبیده دخت دریا» نوشته زبیده واحدی، «دوره ی درهای بسته» نوشته فاطمه ناهیدی و «دا» نوشته سیده زهرا حسینی است. مراحل عملیاتی انجام کار در کتاب های ذکر شده به این شکل است که به بررسی نقش زنان از نظر شیوه-های مقاومت در جنگ، پرستاری و بهیاری، پشتیبانی و ارزش های متعالی همچون ایثار، فداکاری، شهادت طلبی، توجه به مسائل عبادی، تعهد به مقدسات دینی و ارزش های انقلاب که هدف مبارزه ها در جنگ تحمیلی بود، پرداخته ایم. با بررسی این سه خاطره نگاشت، درمی یابیم که زنان با وجود تمامی سختی ها و مصیبت هایی که متحمل می شدند تا آخرین لحظات جنگ تحمیلی به مبارزه علیه دشمن ادامه می دادند و در این راه حتی لحظه ای عقب نشینی نمی کردند. همچنین این که زنان در حفظ روحیه مقاومت و ایثارگری رزمندگان نقش مهمی ایفا کرده اند. باید گفت این آثار هم مجموعه خاطرات زنانی هستند که در طول جنگ و دفاع مقدس نقش آفرینی کرده اند و هم این که زنان دیگری آنها را نگاشته اند. بنابراین هر سه اثر مناسب ترین نمونه ها برای بررسی و تحلیل نقش زنان در جنگ هستند. آثار دلاوری ها و پیروزی رزمندگان حکایت از حضور فعالانه زن های دلاور و سلحشوری دارد که گام به گام در لحظه لحظه جنگ، شرکت کرده و موجبات روحیه مقاوم رزمندگان در عملیات های مختلف گردیدند.
علی همت دارایی اصلانی محسن حسینی
بخش عمده ای از ادبیت نثرهای فارسی عرفانی ناشی از کاربرد هنری آیات قرآنی این گونه آثار است. به کارگیری آیات و عبارات قرآنی به تقلید از زبان عربی در نثر عادی و مرسل ابتدا کارکردی استنادی و استشهادی داشت، اما به تدریج از نیمه دوم قرن پنجم هجری، عرفا با بهره گیری از شیوه ای خلاقانه در جهت ایجاد آفرینش های هنری، روش ها، ابزارها و عناصری را در تلفیق آیات و نثر فارسی به کار گرفته اند که موجب آشنایی زدایی و برجستگی زبان این متون شده و برای مخاطب، تازه، جذاب و شگفتی زا شده است. نویسندگان عارف در پاره ای از آثارشان آیات قرآنی را به شکل ترکیب های اضافی و وصفی ، تتمیم و تکمیل و تاکید با شیوه ای کاملاً هنرمندانه به نثر فارسی عجین کرده اند؛ آنان هم چنین آیات را به گونه ای شگرف و عادت ستیزانه مورد تاویل و تفسیر قرار داده اند که موجب برانگیخته شدن حس اعجاب در خواننده شده؛ التذاذ ادبی وهنری را در او پدیده می آورد. در این پایان نامه به گونه های مختلف ارتباط لفظی و معنوی آیات با نثر فارسی، راههای ایجاد التذاذ ادبی از طریق کاربرد هنری آیات قرآنی در هفت متن عرفانی منتخب اشاره شده است. بر اساس نتایج این تحقیق مشخص شد که در غالب این متون نویسندگان با شیوه هایی تقریباً همسان به کاربرد هنری آیات قران روی آورده اند؛ هرچند وجه غالب در هریک از متون به سمت و سویی خاص گرایش دارد. در سوانح العشاق غزالی پیوندهای شگرف لفظی به صورت ترکیب اضافی جلوه گر شده است. در تمهیدات عین القضات تاویل های شگفت از آیات قرآنی منجر به عادت ستیزی معنایی و بیان افکار خلاف آمد عادت شده است. میبدی در کشف الاسرار ضمن آفرینش پیوندهای لفظی زیبا به تفسیر و تاویلات شگرف می پردازد. مرصادالعباد رازی سرشار از پیوندهای لفظی آیات با نثر فارسی است. زبان پیچیده و پر رمز و راز روزبهان در عبهرالعاشقین و شرح شطحیات موجب پیدایش نمونه های پیوند عالی آیات قرآنی با نثر فارسی به خصوص در قالب ترکیبات هنری شده است. در روح الارواح سمعانی نیز علاوه بر ایجاد پیوندهای هنرمندانه لفظی در پاره ای موارد، آیات قرآنی به شکل خاصی تاویل شده است .