قرآن کریم، و شناخت آن همواره یکی از دغدغه های مسلمانان بوده است. شناخت و فهم دقیق این ‏معجزه ی الهی، به ویژه فهم متن عربی و مقصود نهائی آیات نورانی آن برای مسلمانان غیرعرب زبان به ویژه ‏فارسی زبانان، لزوم ترجمه و تفسیر قرآن را ضروری کرده است.‏ ترجمه، مفهوم عامی است که همه برگردان ها را از یک زبان به زبان دیگر در برمی گیرد. اما ترجمه ی ‏قرآن، فن، علم و هنر خاصی است که با دشواری های فراوان و ظرایف خاص همراه است. ترجمه ی قرآن، ‏الزامات آن، شرایط ویژه و چگونگی ترجمه ای صحیح و دقیق همواره مورد بحث و مداقه ی ایرانیان مسلمان ‏بوده و هست و محصول آن در طول سالیان متمادی ترجمه های ارزشمند مختلف از قرآن کریم با ‏دیدگاههای متفاوت می باشد.‏ مقایسه ی ترجمه های قرآن کریم و بررسی نقاط قوت و ضعف آنها و بررسی و تحلیل اصول ساختاری ‏زبان در ترجمه، بی تردید مسلمانان را گام به گام به ترجمه ای دقیق تر و رساتر رهنمون می کند و ‏استانداردهای ترجمه ی قرآن را بیش از پیش باز می شناسد. این نوشتار تلاشی است در بررسی دو ‏ترجمه ی معروف قرآن (ترجمه ی استاد محمد مهدی فولادوند و دکتر مصطفی خرم دل) از دو مذهب ‏متفاوت یعنی شیعه و سنی با هدف آشنائی دقیق تر و صحیح با ترجمه ی قرآن کریم که در آن ضمن ‏مقایسه ی تطبیقی ده جزء اول آن، در هفت فصل مطالب مختلف و متنوعی طرح شده است. ‏ در فصل اول کلیاتی از اهداف، روش و پیشینه تحقیق آمده است و در فصل دوم به ریشه یابی و معانی ‏ترجمه پرداخته شده است. فصل سوم جواز یا عدم جواز ترجمه قرآن بررسی شده است و در فصل چهارم ‏مبانی ترجمه قرآن بیان شده است. در فصل پنجم ضمن آشنایی مختصر با مترجمین مورد نظر ترجمه آنان ‏معرفی و به نقد کشیده شده است. در فصل ششم که متن اصلی پایان نامه را تشکیل می دهد، آیات انتخابی ‏مطابقه، اختلافات ترجمه ای مشخص و ضمن بررسی تفاوتهای ترجمه ای، به مناسبت تحلیلی از آنها ارائه ‏شده است و سپس با استناد به منابع و مراجع ویژگی های مثبت و منفی بیان گردیده است. فصل هفتم ‏بررسی و نتیجه گیری است و در آن لزوم همکاری گروهی کارشناس ترجمه قرآن تحت اشراف و نظارت یک ‏موسسه ی تخصصی قرآن پیشنهاد شده است. جدول آیات بررسی شده و منابع و مآخذ نیز در انتها آورده ‏شده است.‏

شعر مقاومت ایران و فلسطین با توجه به همبستگی ها و همگرایی های معنا دار، دارای ویژگی مشترک فراوان است. وجود دین مشترک و حضور قبله ی اول مسلمین در فلسطین و اشغال آن از سوی رژیم صهیونیستی، پیوندهای سیاسی و نظرگاه دولت و ملت ایران در حمایت از ملت های مظلوم و تحت ستم، علاوه بر مناسبات سیاسی، آثار هنری و ادبی دو کشور را نیز به هم نزدیک کرده و پیوند داده است. هدف این تحقیق ردیابی و تحلیل این مشترکات بوده است که از آن جمله می توان به وطن پرستی، ستم ستیزی، ستایش شهید و شهادت، عدالت خواهی، آزادی خواهی و آزاد اندیشی و . . . اشاره کرد که این مشترکات در متن با شواهد شعری و دقیقه های تحلیلی همراه شده اند. در انجام این تحقیق از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. مطالعه و خوانش شعر مقاومت ایران و فلسطین و دیگر کتاب های مرتبط با موضوع تحقیق و فیش برداری مضامین و محتوای اشعاری که به ادبیات پایداری و مقاومت ارتباط دارد از جمله کارهای انجام شده در این تحقیق است. پس از فیش برداری و جمع بندی مطالب عناوین اصلی مشخص شده، آن گاه فصل ها از یکدیگر متمایز گشته و شکل تحقیق به آن داده شده است. این پایان نامه از چهار فصل تشکیل شده است: فصل اول: کلیات فصل دوم: درآمدی بر ادبیات پایداری است که برخی از چهره های شعر پایداری را معرفی می کند فصل سوم: فصل اصلی تحقیق است که ویژگی های مشترک در شعر مقاومت ایران و فلسطین را بررسی می کند فصل چهارم: در این فصل نیز نتیجه گیری و پیشنهادها آمده است. نتیجه ی تحقیق نشان می دهد که شعر مقاومت ایران و فلسطین دارای ویژگی های مشترک فراوانی است که آن دو را به هم پیوند داده است.

بررسی و تطبیق اندیشه و شعر دو شاعر بزرگ ایران و لبنان - مهدی اخوان ثالث و ایلیا ابوماضی - به ما این توانایی را می بخشد تا با واقعیت های اجتماع این دو شاعر، در یکی از حساسترین دوره های تاریخ خاورمیانه آشنا شویم. شعر این ، ناله مردم دردمندی است که استبداد و استعمار فریادشان را در گلو شکسته و برای ابراز وجود مجالی نیافته اند. از این رو، درک پیام شعری اخوان و ابوماضی ، از سوی مردم مشرق زمین به منزله شناخت ضعفها، نقصها و جستجوی عوامل پیروزی به حساب می آید. از سوی دیگر تاثیر اندیشه خیامی بر افکار این دو شاعر ، زبان شعری انها را در انسان شناسی و فلسفه هستی به طرز شگفت آوری به هم نزدیک ساخته است .

ادبیات تطبیقی یکی از دانشهای نوپا و مفید و کارآمدی است که ادبیات کلیه ملل جهان را به عنوان مجموعه ی به هم پیوسته و مقوله ای واحد ( با اختلافات ظاهری و زبانی) معرفی می کند و ضمن شناختن و شناساندن ادبیات بومی، روابط و مناسبات آن را با ادبیات جهانی نمایان می سازد و از این رهگذر علاوه بر اینکه سطح دانش و معلومات افراد را ارتقا می دهد و موجب رشد و بالندگی استعدادهای ادب دوستان می گردد، زمینه همسویی و تفاهم ملل مختلف را در جهان پر آشوب امروز فراهم می سازد. به دلیل اهمیت ادبیات تطبیقی و مقام و منزلت والای بهار و شوقی،مکل الشعرای پارسی و تازی، همچنین وجود قرابت و شباهتهای فراوان در شعر و اندیشه ایشان بویژه در ؛اشعار وطنی؛، در این رساله به بررسی تطبیقی وطنیات آن دو بزرگوار پرداخته شده و رساله در پنج فصل به شرح زیر تنظیم یافته است: 1- فصل اول: مقدمه که شامل اهمیت و انگیزه تحقیق و مروری بر تحقیقات گذشته و روش تحقیق مواد می باشد. 2- فصل دوم: ادبیات تطبیقی که دارای بخشهایی از قبیل تعریف، موضوع، تاریخ پیدایش و نتایج و فواید ادبیات تطبیقی است. 3= فصل سوم: وطن و اشعار وطنی که در آن به تحقیق درباره واژه ؛وطن؛ و قدمت کاربرد آن پرداخته شده و اشعار وطنی موجود در ادبیات جهانی و ادبیات فارسی و عربی از آغاز تا عصر شوقی و بهار، به عنوان بخش از منابع اثر گذار بر شعر و فکر آنها، مورد بررسی قرار گرفته است. 4- فصل چهارم: زندگی نامه که به شرح زندگی دو شاعر مورد بحث، به عنوان بخش دیگری از عوامل اثر گذار بر شعر و اندیشه ایشان، اختصاص یافته است و در پایان این فصل مقایسه ای کوتاه از مراحل زندگانی آن دو به عمل آمده است. 5- فصل پنجم: تطبیق و طنیات شوقی و بهار که برای سهولت مطالعه و تحقیق به پنج (ستایش از قهرمانان ملی، پرداختن به اوضاع اجتماعی و اقتصادی، مبارزه با استبداد و استعمار، دعوت به همبستگی ملی، یاد کرد مفاخر گذشته و دعوت به احیای آن) تقسیم شده که در هر بخش پس از نقل اشعار و ابیات متعدد از هر شاعر به تطبیق و بررسی شواهد نقل شده و جمع بندی مباحث بخش مزبور پرداخته شده است. در پایان به دلیل قرابت و ارتباط نزدیک میان اشعار وطنی و قومی، بخشی کوتاهی هم به اشعار ؛قومی؛ دو شاعر اختصاص یافته است.

ملک الشعرا، بهار و امیرالشعرا، شوقی ازجایگاه والائی در ادبیات ایران و مصر برخوردار هستند. به دلیل شباهتهای بسیاری که در شخصیت ادبی و موضوعات اشعار آنان وجود دارد؛ به خصوص مبارزه فراگیر با جهل و فساد که در جای جای دیوان دو شاعر به چشم می خورد، به تطبیق اشعار بهار و شوقی در زمینه مبارزه با جهل و فساد پرداختیم. در مقدمه این رساله، توضیحاتی درباره ادبیات تطبیقی، موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن، تحقیقات گذشته، روش تحقیق و زمینه های تحقیق برای آیندگان ارائه می گردد. در فصل اول، وضعیت ایران در آستانه انقلاب مشروطه، تحول در شعر فارسی، نقش بهار در تحول شعر فارسی، زندگی نامه و علت شناخته شدن وی با عنوان ((ملک الشعرا))، بررسی می شود. فصل دوم به بحث درباره موضوعاتی چون نهضت ادبی در جهان عرب، تحول در شعر عرب، تاثیر شوقی در تحول شعر عرب و علت شناخته شده وی با عنوان((امیر الشعرا)) می پردازد. در فصل سوم، هماهنگی های موجود در مکان و زمان زندگی دو شاعر و شخصیت و دیدگاههای آن دو به عنوان عوامل موثر در قرابت اندیشه وشعرشان مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل چهارم سعی شده است مفهوم جهل و فساد در دیوان بهار و شوقی نمایانده شود و شیوه های رویارویی دو شاعر با جهل و فساد تبیین گردد.در فصل پنجم اشعار بهار و شوقی در زمینه مبارزه با جهل و فساد، مورد بررسی تطبیقی قرار می گیرد. این فصل دربرگیرنده موضوعاتی چون ترویج علم، تقبیح جهل، تبیین جایگاه معلم، توصیه به فضایل انسانی، مبارزه با رذایل اخلاقی، توجه به تربیت کودکان و نوجوانان و عناوین دیگری است که در مجموع نشان دهنده راهکارهای مشابهی می باشند که بهار و شوقی در مبارزه با جهل و فساد اتخاذ نموده اند.

این رساله، علاوه بر مقدمه و بیان روش تحقیق و مراحل اجرای کار، در پنج فصل به شرح زیر تنظیم شده است. فصل اول، به معنی قرآن، سخنان پیامر (ص) درباره قرآن، معنی ترجمه، انواع ترجمه، خصوصیات بهترین ترجمه، موانع و مشکلات ترجمه، بررسی مختصر ترجمه های قدیم و جدید قرآن، زندگی نامه (خرمشاهی و قمشه ای) و معرفی دو ترجمه اختصاص دارد. فصل دوم، به تاریخچه نقد ترجمه های قرآن، اهمیت و فایده نقد ترجمه قرآن، ضرورت تحقیق در زمینه آن و نقدهای نوشته شده بر دو ترجمه اختصاص دارد. فصل سوم، در واقع متن اصلی رساله به حساب می آید و در آن به تفصیل دو ترجمه مورد نظر نقد و بررسی شده اند. اختلافات و اشتباهات دو ترجمه از نظر ساختار صرفی، لغوی، نگارشی و... یادداشت شده اند. اگر در حد توان نگارنده این رساله بوده، صورت صحیح آن از میان دو ترجمه انتخاب شده است و دلیل آن ذکر گردیده است. در غیر اینصورت با مراجعه به منابع مختلف، چون امکان یادداشت همه آنها نبود، از میان آنها تعدادی را که دقیق تر به نظر می رسید، یادداشت نموده است. بعد از درج نظر صاحب نظران، نظر نگارنده این رساله مطرح گردیده است. اگر هیچکدام از دو اثر درست ترجمه نکرده بودند، ترجمه مطلوبی به عنوان پیشنهاد ارائه شده است. در بعضی موارد سعی شده است که اگر واژه یا جمله یا آیه یا موضوع مورد اختلاف در سوره های دیگر تکرار شده باشند، آنها هم در زیر آن اختلاف بررسی شوند. در فصل چهارم ویژگیهای مثبت و منفی دو ترجمه به طور مفصل نوشته شده است. فصل پنجم، به نتیجه گیری و پیشنهادها اختصاص دارد که در دو بخش تنظیم شده است.