نام پژوهشگر: حامد روشن چشم

رویکرد پست مدرن به معضل امنیتی منطقه خاورمیانه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1392
  حامد روشن چشم   محمد رضا حاتمی

منطقه خاورمیانه بیش از هر چیز بیانگر «بحران» و «منازعه» است. نگاه به گذشته این منطقه حاکی از وضعیت امنیتی اسفبار می باشد. وقوع دو جنگ جهانی، جنگ های گسترده میان اعراب و اسرائیل، سه جنگ عظیم در خلیج فارس، جنگ های داخلی متعدد، شکل گیری جنبش های اجتماعی – اسلامی و در نهایت رشد بنیادگرایی اسلامی باعث شده است تا منطقه خاورمیانه نمادی از جنگ و خون ریزی باشد. از این رو، دال مرکزی گفتمان خاورمیانه را امنیت مفصل بندی کرده است. این در حالی است که اغلب رویکردهای امنیتی برای مطالعه و کاهش معضلات امنیتی در این منطقه استراتژیک با شکست روبرو شده اند. رویکرد واقع گرایی و کپنهاگ از جمله رهیافت های است که در پویش امنیتی منطقه خاورمیانه مورد استفاده قرار گرفته اند. به گونه ای که این رهیافت ها علاوه بر شکل دهی به مجموعه های امنیتی بیش از پیش به مباحث امنیتی تاکید کرده و منجر به تداوم جنگ ها و منازعات از طریق قدرت نظامی و بازدارندگی گشته اند. بنابراین، بررسی معضلات امنیتی منطقه خاورمیانه از رویکرد جدید پست مدرنیسم ضروری به نظر می رسد. هدف از پژوهش حاضر نمایان کردن گفتمان جدید در بررسی مسائل امنیتی منطقه خاورمیانه و کمک به کاهش معضلات امنیتی است. سوال اصلی پژوهش این است که چگونه رویکرد پست مدرن در حل معضلات امنیتی در خاورمیانه می تواند مفید واقع شود. فرضیه پژوهش حاکی از این مطلب است که رویکرد پست مدرن با ایجاد تحول در گفتمان امنیتی توانایی کاهش معضلات امنیتی در خاورمیانه را دارا است. این پژوهش با استفاده از روش ترکیبی مبتنی بر تحلیل زبانشناختی سوسور و تبار شناسی فوکو همچنین بهره گیری از گردآوری کتابخانه ای و مصاحبه با متخصصان، بیانگر این نتیجه است که تحول در هویت در عرصه پست مدرن منجر به مفصل بندی جدید از گفتمان امنیت می شود که این شکل از گفتمان امنیت نه در منازعه میان هویت ها بلکه امنیت زدایی از هویت را منجر خواهد شد. واژگان کلیدی: پست مدرن، امنیت، خاورمیانه، تحلیل زبانشناختی سوسور، تبارشناسی فوکو، هویت