نام پژوهشگر: زینب پارسانیا
زینب پارسانیا زهرا ناظم بکایی
جنس افرا acer از خانواده ( aceraceae یا sapindaceae ) شامل 10 گونه در ایران است. این گیاهان دارای ارزش اقتصـــــادی، زینتی و دارویی هستند. 7 گونه از این جنس که در بخش های مختلف ایـــــران توزیع و یا کاشته شده اند در این پروژه مورد بررسی واقع شـــــده اند: acer velutinum, a.monspessullanum, a.platanoides, a.campestre, a.cappadocicum, a.negundo, a.palmatum. در این پروژه در مجموع 37 واحد جمعیتی از این گونه ها جمع آوری و بررسی شدند. تنوع ریخت شناسی به روش سنتی در37 جمعیت، تنوع ساختار تشریحی برگ در21 جمعیت، تنوع دانه های گرده در 3 گونه، شمارش کروموزمی در یک گونه، بررسی بشره برگ در 4گونه و بررسی نکتاری در 1گونه مورد توجه قرار گرفت. در بررسی های ریز ریخت شناسی صفحه نکتاری و دانه های گرده از میکروسکوپ الکترونی استفاده شد. در تجزیه وتحلیل آماری از نرم افزار spss ver. 20 جهت ارزیابی تنوع صفات کمی وکیفی ریختی، تشریحی و گرده شناسی استفاده شد. ارزیابی روابط بین گونه ها با تجزیه و تحلیل خوشه ای نشان دهنده جدایی گونه ها و ارتباط نزدیک بین گونه های a.platanoides و a.cappadocicum بود که شباهت ریختی بالایی را نیز نشان می دهند. ساختار تشریحی برگ از نظر صفاتی مانند ضخامت رگبرگ اصلی فوقانی، ضخامت بشره تحتانی، ضخامت کلانشیم در سطح تحتانی رگبرگ اصلی و ضخامت بشره فوقانی در محل رگبرگ اصلی دارای بیشترین اثر در تنوع مشاهده شده بودند. اشکال دانه های گرده دارای ارزش افتراقی می باشند. تزئینات دانه های گرده از نوع دوبار مشبک و مخطط بود. شمارش کروموزومی برای گونه a.negundo برای نخستین بار در ایران انجام شد و با یافته های محققان پیشین تطابق داشت. جدایی گونه ها در نمودار رسته بندی و تجزیه به عامل ها نیز تایید شد. برای اولین بار تنوع درخصوصیات گرده شناسی، شمارش کروموزمی، خصوصیات تشریحی و بشره برگ گونه های جنس acer در ایران گزارش شد.