نام پژوهشگر: محمدرضا شایگان
محمدرضا شایگان علی غضنفری
بخشی از روایاتی که در منابع حدیثی نقل گردیده است، در رابطه با تفسیر آیات قرآن می باشد. محققان تا کنون دسته بندی های متفاوتی از این روایات ارائه نموده اند. اما بخشی که مورد توجه همه بوده است احادیثی است که در رابطه با الفاظ آیات نقل گردیده است. این پژوهش در قدم اول اینگونه روایات را از منابع روایی جمع آوری نموده و به بررسی آنها پرداخته است. برای این مهم، نگارنده پس از بیان آیه ای که در رابطه با الفاظ آن، روایتی نقل شده، متن روایت به همراه قائل آن را آورده است. وی پس از بیان نظرات مفسرین و لغویون، در قسمتی جداگانه، تحت عنوان "تحقیق" به بیان اشتراکات و افتراقات روایت و منابع لغوی و تفسیری در تبیین معنا از الفاظ آیه پرداخته است. بر اساس این تحقیق روایات ناظر بر الفاظ قرآن در 8 دسته به شرح زیر قابل تقسیم بندی است: 1- احادیثی که به وجوه معانی لغات پرداخته اند. 2- احادیثی که به لغات دخیل و گویش های مختلف قبائل عرب پرداخته اند. 3- احادیثی که به معنای لغوی واژگان قرآن پرداخته اند. 4- احادیثی که به معنای اصطلاحی واژگان قرآن پرداخته اند. 5- احادیثی که به مباحث و آرایه های ادبی موجود در آیات قرآن پرداخته اند. 6- احادیثی که به بیان مصادیق پرداخته اند. 7- احادیثی که به قرائات مختلف آیات پرداخته اند. 8- احادیثی که به تأویلات پرداخته اند. و به این نتیجه دست یافتیم که غالب روایاتی که در رابطه با الفاظ قرآن نقل گردیده است به معنای اصطلاحی کلمات در آیات پرداخته است.