به منظور بررسی تیمارهای مختلف تنش خشکی و محلول پاشی اسید هیومیک بر خصوصیات کمی و کیفی گل گاوزبان اروپایی (borago officinalis)، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام گردید. تیمار آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح شاهد (90 درصد ظرفیت زراعی)، تنش ملایم (70 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (50 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان عامل اصلی و چهار سطح محلول پاشی اسید هیومیک به میزان 0 (شاهد)، 5/1، 3 و 5/4 لیتر در هزار لیتر آب به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی تاثیر معنی داری بر میزان پرولین و کربوهیدرات محلول برگ داشت و سبب افزایش آنها گردید، در این بین بر میزان کلروفیل کل و عملکرد فتوشیمیایی فتوسیستم ii (fv/fm) برگ تاثیر معنی داری نداشت. عملکرد گل، بیولوژیکی و عملکرد سرشاخه های گلدار نیز تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفت و تا سطح 70 درصد ظرفیت زراعی مقادیر آنها افزایش، و با بالا رفتن سطح تنش از مقدار آنها کاسته شدند. میزان پرولین برگ تحت تاثیر اثر متقابل تنش خشکی و اسید هیومیک قرار گرفت اما تاثیری بر کربوهیدرات های محلول، کلروفیل و فلورسانس کلروفیل نداشت. در این آزمایش تیمار محلول پاشی اسید هیومیک تنها تا سطح 5/1 لیتر در هزار لیتر آب سبب افزایش عملکرد گل و عملکرد سرشاخه های گلدار گردید و در سطوح بالاتر تاثیری بر آنها نداشت. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز در این آزمایش تحت تاثیر تنش خشکی افزایش معنی داری یافتند و تیمار اسید هیومیک میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز را کاهش اما بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز افزود، این در حالی بود که برهمکنش تنش خشکی و اسید هیومیک نتوانست میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز را تغییر دهد. مقادیر عناصر فسفر و پتاسیم در گل و اندام هوایی تحت تاثیر تنش خشکی و برهمکنش اسید هیومیک و تنش خشکی قرار گرفت و محلول پاشی اسید هیومیک میزان فسفر را در گل تغییر داد ولی بر فسفر بخش اندام هوایی تاثیر معنی داری نداشت. میزان پتاسیم گل و اندام هوایی تحت تاثیر تنش خشکی و همچنین اسید هیومیک و برهمکنش تنش خشکی و اسید هیومیک قرار نگرفت. به طور کلی کاربرد می توان بیان کرد که اسید هیومیک می تواند سبب کاهش مصرف کودهای شیمیایی و باعث کاهش آلودگی محیط زیست شود و همچنین به دلیل مصرف کمتر این نوع کودها باعث صرفه جویی در هزینه ها شود و همچنین نقش به سزایی را در جهت نیل به اهداف کشاورزی پایدار ایفا کند.