نام پژوهشگر: عزت روحانی قوچانی
عزت روحانی قوچانی افسانه زهرا توسلی
چکیده رساله حاضر به بررسی تأثیر فردگرایی بر آسیب های اجتماعی می پردازد. فردگرایی از جمله موضوعات مبهم و پیچیدهای است که بررسی ابعاد و زوایای پنهان آن به حل بسیاری از مشکلات و ناهنجاریهای رفتاری کمک فراوانی می کند. این پژوهش با توجه به کاهش همبستگی اجتماعی و افزایش فردگرایی با توجه به شاخص های همبستگی خانوادگی، دینی و مشارکت انجمنی به عنوان متغیرهای واسط و تأثیر گذار بر میزان آسیب های اجتماعی در دبیرستانهای دخترانه آموزش و پرورش شهر تهران انجام شده است. فردگرایی به عنوان متغیر مستقل شامل ابعاد مثبت یا لیبرال و منفی از دیدگاه دورکیم یا همان ابعاد افقی و عمودی از دیدگاه روانشناسان بین فرهنگی است، و آسیب های اجتماعی به عنوان متغیر وابسته شامل میزان گرایش به خودکشی، مصرف مواد مخدر و رفتارهای ناهنجار جنسی می باشد. در این پژوهش از مجموعه تئوری ها و مباحث نظری از جمله تئوری همبستگی دورکیم به عنوان نظریه اصلی و نظریات روانشناسی بین فرهنگی و ساختی ـ کارکردی مرتن به عنوان نظریات مکمل استفاده گردیده است. نمونه آماری شامل 384 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستانهای دولتی مناطق سه گانه 4، 12. 18 آموزش و پرورش شهر تهران و از بین مقاطع تحصیلی اول تا پیش دانشگاهی بوده است که به روش پیمایش و با تکنیک نمونه گیری خوشهای چند مرحلهای با احتمال متناسب با حجم و با استفاده از پرسشنامه کتبی خود ساخته اطلاعات جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها نشان می دهند که 4/63 درصد پاسخگویان دارای پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی پائینی هستند. و بین میزان فردگرایی مثبت (افقی) و منفی (عمودی) در بین سه منطقه 4، 12و 18 و هم چنین در بین مقاطع مختلف تحصیلی نیز تفاوت معناداری وجود ندارد، 7/56 درصد پاسخگویان دارای فردگرایی افقی (مثبت) زیاد، 4/76 درصد دارای فردگرایی عمودی (منفی) متوسط، 7/63 درصد همبستگی خانوادگی زیاد، 7/57 درصد همبستگی دینی بالا، 5/93 درصد پاسخگویان شرکت کمی در انجمن ها داشتهاند. ودر کل میزان فراوانی گرایش به آسیب اجتماعی در سطح بالا و 2/71 درصد می باشد. هم چنین نتایج استنباطی نشان داد که بین فردگرایی افقی و آسیب های اجتماعی، همبستگی دینی و همبستگی خانوادگی رابطه مستقیم و متوسط و بین فردگرایی عمودی و آسیب های اجتماعی و همبستگی دینی رابطه معکوس و متوسط، بین فردگرایی عمودی و همبستگی خانوادگی رابطه معکوس و ضعیف، بین فردگرایی افقی و عمودی و مشارکت انجمنی رابطه معناداری وجود ندارد. نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد: چهار متغیر همبستگی دینی، فردگرایی افقی، همبستگی خانوادگی و فردگرایی عمودی به ترتیب در مدل نهایی رگرسیون وارد شده است که با توجه به معادله خط استاندارد بیشترین تأثیرمنفی را متغیر همبستگی دینی بر متغیر وابسته گرایش به آسیب های اجتماعی گذاشته است. واژگان کلیدی: فردگرایی افقی (مثبت)، فردگرایی عمودی (منفی)، آسیب های اجتماعی، همبستگی دینی، همبستگی خانوادگی، مشارکت انجمنی