اعتدال و میانه روی از اصول مهم و ریشه داری است که حضرت علی (ع) در کتاب پر ارج نهج البلاغه به آن پرداخته است. در این رساله، اعتدال از جهات مختلف اعم ازقلمرو فردی و اجتماعی بررسی شده است. قلمرو فردی اعتدال شامل اقوال، کردار، راه رفتن، سخن گفتن، محبت به خانواده و امور عبادی است. در حوزه ی اجتماعی نیز بهاعتدال در حقوق، برخوردهای دوستانه، روابط خصمانه، اخلاق اجتماعی،اعتدال سیاسی و حکومتی پرداخته شد. در ادامه به تأثیرات ایجابی اعتدال همانند؛ سعادت، آرامش، رهائی از فقر، و گشایش در امور و در باب تأثیرات سلبی عدم اعتدال، همچون افراط، تفریط، انحراف، اسراف، تعدی و قدرت طلبی مورد بررسی قرار گرفت.سپس به اسباب و عوامل توسّل به صفت اعتدال همانند تقوی، یادمرگ، صبر واستقامت، و زهد بیان شد. نتایج پژوهش نشان داد که اعتدال، بستر همه ی کمالات انسانی و زمینه ساز مدینه ی فاضله می باشد که با رعایت هر چه تمام تر آن از آسیب-های فکری، فرهنگی، رفتاری و ... مصون می مانیم و همچنین گذرگاه مطمئن و آزمایش شده ای برای رشد موزون و هماهنگ تمام ابعاد شخصیتی بشراست.