نام پژوهشگر: بهنام معتمدی نیا
نصیر صابری ریسه وحید حسینی نوه
خرما از محصولات کشاورزی بسیار مهم کشور ایران است و محصولی کشاورزی، تجاری و صنعتی است. از این رو تولید، فرآوری و صادرات خرما از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مبارزه با آفات و بیماری های این محصول استراتژیک ضروری به نظر می رسد. سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما از مهم ترین آفات خرما می باشند. استفاده از حشره کش ها در مبارزه با آفات بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. این روش موجب آلودگی محیط زیست و در نتیجه پیامدهای منفی در زندگی بشر می شود. یکی از بهترین روش های مبارزه با آفات، استفاده از بازدارنده های گیاهی و انتقال ژن بازدارنده به گیاهان می باشد. بهینه فعالیت آنزیم های پروتئولیتیک گوارشی در سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما، به ترتیب در ph 11و 9 مشاهده شد و بهینه فعالیت آنزیم تریپسین گوارشی در سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما، در ترتیب در ph 9 و 11 به دست آمد. اثر بازدارنده های استخراج شده از بذر گیاهانی مانند ارزن، خلر، خارشتر، جغجغه و باقلا بر فعالیت پروتئولیتیک گوارشی سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما نشان داد که بیشترین بازدارندگی مربوط به باقلا و خلر با درصد بازدارندگی 72/44 و 66/40 در سرخرطومی حنایی خرما و 3/22 و 23/11درصد در سوسک شاخ دار می باشد. هم چنین تاثیر بازدارندگی باقلا و خلر بر تریپسین گوارشی سرخرطومی حنایی خرما 97 و 86 درصد و بر تریپسین گوارشی سوسک شاخ دار خرما 5/91 و 3/82 مشاهده شد. در زایموگرام پروتئولیتیک با استفاده از سوبسترای هموگلوبین، در سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما به ترتیب 5 و 1 ایزوفرم پروتئازی دیده شد. در زایموگرام های اثر بازدارنده ی باقلا بر فعالیت پروتئولیتیک و تریپسین گوارشی لاروهای سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما، به خوبی اثر مهارکنندگی بازدارنده باقلا مشاهده گردید. ph بهینه فعالیت بازدارنده باقلا برای مهار تریپسین لاروهای سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما برابر با 9 و 11 بدست آمد. هم چنین بازدارنده در ph 11 و در دما ° 30 بیشترین پایداری برای مهار تریپسین گوارشی لاروهای سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخ دار خرما را دارا می باشد. با استفاده از روش رسوب دهی پروتئین توسط سولفات آمونیوم و ستون کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون خالص سازی بازدارنده گیاهی انجام شد و الکتروفورز بازدارنده خالص شده بررسی شد. وزن مولکولی ایزوفرم به دست آمده با استفاده از مارکر پروتئینی 35 کیلو دالتون تعیین شد. اثر بازدارنده های پروتئازی pmsf، tlck، tpck، edta، iodoacetat و iodoacetamide روی فعالیت پروتئازی سوسک شاخ دار خرما مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین بازدارندگی مربوط به iodoacetat مشاهده شد.