این آزمایش به منظور بررسی تعیین مقاومت ارقام گندم نان نسبت به بیماری زنگ قهوه¬ای (puccinia recondita f. sp. tritici) و تاثیر تنش بیماری بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد و برخی صفات زراعی گندم در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان واقع در 12 کیلومتری جاده خرم¬آباد– اندیمشک در سال زراعی 92-1391 انجام شد. نتایج آزمایشات گلخانه¬ای و تعیین مقاومت ارقام نشان داد که ارقام مورد بررسی از لحاظ صفات تیپ آلودگی و دوره کمون اختلاف معنی¬داری با هم داشتند. ضریب همبستگی بین این دو صفت منفی و معنی¬دار بود. تجزیه خوشه¬ای بر اساس دو صفت تیپ آلودگی و دوره کمون ارقام را به سه گروه مختلف تقسیم کرد. نتایج آزمایشات مزرعه¬ای نشان داد که بین ارقام مورد مطالعه از نظر همه صفات اندازه¬گیری شده بجز طول ریشک اختلاف معنی¬داری وجود دارد که حاکی از تنوع بالای بین ارقام است. تنش بیماری بر همه صفات بجز طول ریشک تاثیر معنی¬داری داشت. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی نشان داد که در هر دو شرایط تنش و عدم تنش صفات تعداد پنجه، تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه با عملکرد همبستگی مثبت و معنی¬داری داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون در شرایط عدم تنش سه صفت تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه و در شرایط تنش چهار صفت تعداد تعداد پنجه، سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه وارد مدل شدند که به ترتیب 2/99 و 3/98 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه نمودند. تجزیه ضرایب مسیر صفت عملکرد نشان داد که در هر دو شرایط عدم تنش و تنش صفت تعداد سنبله به ترتیب با 769/0 و 8051/0 بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد داشتند.

در این پایان نامه مقاومت 30 رقم تجاری گندم نان به همراه رقم شاهد بولانی در برابر بیماری زنگ زرد گندم مورد ارزیابی قرار گرفته است. در مرحله گیاهچه ای ارقام با مقاومت بالا، ارقام نیمه مقاوم، و ارقام حساس نسبت به سه زنگ زرد تعیین شدند. این ارقام در برنامه های اصلاحی جهت تولید ارقام با مقاومت بالا می توانند مورد بررسی قرار گیرند. در مرحله گیاه بالغ نیز بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم در دو شرایط تنش و عدم تنش زنگ زرد صورت پذیرفت. طبق این نتایج صفاتی که بیشترین همبستگی را با عملکرد در شرایط تنش و عدم تنش زنگ زرد دارند معرفی شده اند. و براساس تجزیه علیت ارقام با بیشترین اثر مستقیم و مثبت با عملکرد تعیین شدند که در گزینش ارقام با صفات مطلوب در برنامه های به نژادی به عنوان مبنایی برای انتخاب موثر می باشند.