چکیده: در این تحقیق اثرات سمیت تنفسی و دورکنندگی اسانس گیاهان juniperus polycarpusو juniperus sabina روی حشرات کامل دو گونه آفت انباری، شپشه آرد tribolium confusum و شب پره مدیترانه ای آرد ephestia kuehniella در شرایط دمایی 1±27 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±65 و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسانس j. sabina سمیت بیشتری نسبت به j. polycarpus برای شپشه آرد و شب پره مدیترانه ای آرد دارد. نتایج نشان داد که درصد مرگ و میر حشره باافزایش غلظت و زمان افزایش می یابد. اسانس j. polycarpus در پایین ترین غلظت (166/65 و 16 میکرولیتر بر لیتر هوا) باعث 17/50 و 15 درصد مرگ و میر در مقایسه با 90 و 82/5 درصد مرگ و میر در بالاترین غلظت (444/4 و 108 میکرولیتر بر لیتر هوا) برای شپشه آرد و شب پره مدیترانه ای آرد پس از 24 ساعت بدست امد. اسانس j. sabina در پایین ترین غلظت (65/166 و 8 میکرولیتر بر لیتر هوا) باعث 50/27 و 10 درصد مرگ و میر در مقایسه با 90 و 100 درصد مرگ و میر در بالاترین غلظت (744/37 و 56 میکرولیتر بر لیتر هوا) پس از 24 ساعت برای شپشه آرد و شب پره مدیترانه ای آرد بدست امد. بیشترین میزان دورکنندگی برای اسانس j. polycarpus روی شپشه آرد مشاهده شد، در حالی که اسانس j. sabina بیشترین میزان دورکنندگی را بر شب پره مدیترانه ای آرد داشت. ترکیبات شیمیایی مهم اسانس j. polycarpus که توسط دستگاه gc-ms مشخص شد عبارتند از?-pinene (26/97درصد)، ?-cadinene (5/88درصد)،germacrene b (5/67درصد) وgermacrene d-4-ol (4/49درصد) در حالی که ترکیبات شیمیایی مهم اسانس j. sabina،sabinen (11/73درصد)،?-pinene (11/20درصد)،limonene (8/64درصد) و myristicin (8/20درصد) بود.

اثرات قارچ بیمارگر lecanicillium lecanii و عصاره ی میوه citrullus colocynthis روی ملخ chrotogonus trachypterus (orth: pyrgomorphidae) چکیده در این بررسی، تاثیر کشندگی قارچ lecanicillium lecanii (zimm.) viegas و عصاره ی میوه citrullus colocynthis (linn.) schrad روی ملخ chrotogonus trachypterus (orth: pyrgomorphidae) در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±24 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±40، و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) و در قالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. این گیاه از محل رویش طبیعی آن در اطراف شهرستان ایرانشهر از استان سیستان و بلوچستان جمع آوری شد و در سایه خشک شد. عصاره گیری با استفاده از متانول صورت گرفت. نتایج حاصل از آزمایشات، بیماریزا بودن جدایه ی قارچی و افزایش تلفات با افزایش میزان غلظت اسپور قارچ و همچنین افزایش معنی دار میزان مرگ و میر حشرات مورد آزمایش پس از 24 ساعت با افزایش غلظت عصاره ی گیاهی را نشان داد. تاثیر عصاره ی فوق با پنج غلظت 10، 20، 25، 35 و 40 میلی گرم بر میلی لیتر روی حشرات کامل ملخ chrotogonus trachypterus بررسی شد. غلظت 40 میلی گرم بر میلی لیتر با 50/87 درصد بالاترین و غلظت 10 میلی گرم بر میلی لیتر با 33/23 درصد پایین ترین تلفات را نشان داد. در همه تیمارها با افزایش غلظت درصد تلفات افزایش یافت. مقدار lc 50 برای گیاه هندوانه ابوجهل (citrullus colocynthis) روی حشرات کامل ملخ 58/18 میلی گرم بر میلی لیتر محاسبه شد. پس از انجام آزمایش های مقدماتی، دزهای لگاریتمی 103، 104، 105، 106 و 107 اسپور برای هر حشره از جدایه ی قارچ lecanicillium lecanii روی حشرات کامل ملخ chrotogonus trachypterus به روش موضعی مورد آزمایش قرار گرفت و لگاریتم غلظت کشنده ی 50% بدون در نظر گرفتن جنسیت 21/5 محاسبه گردید. واژگان کلیدی:lecanicillium lecanii chrotogonus trachypterus,، هندوانه ابوجهل، زیست سنجی، کنترل بیولوژیک

یکی از آفات مهم و بومی سیستان، ملخ chrotogonus trachypterus می باشد که هر ساله خسارت قابل توجهی را به محصولات زراعی سیستان وارد می آورد. با توجه به خطرات سموم شیمیایی، آگاهی های بشر در مورد اثرات زیان بار و غیر قابل جبران آن ها روی محیط زیست و سلامت انسان افزوده می شود. در این بین، میکروارگانیسم هابه ویژه عوامل بیمارگر قارچی و اسانس و عصاره های گیاهی بیشترین توجه را به خود معطوف داشته اند. در این بررسی تاثیر اثرات تماسی قارچtrichoderma harzianum روی ملخ c. trachypterus مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش ها در شرایط دمایی 2±28 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±60 درصد و تناوب نوری 16:8 ساعت (تاریکی:روشنایی) انجام گرفت. اثرات تماسی به شیوه قطره گذاری با دستگاه میکروپیپت از غلظت های مختلف قارچ زیر پیش گرده حشرات کامل انجام شد. قارچ مورد بررسی در 5 غلظت 104، 105، 106، 107و108 اسپور بر میلی لیتر و شاهد (آب مقطر به همراه توئین 20) تهیه گردید و میزان تلفات آنها در مدت 15 روز به طور جداگانه محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که بیشترین و کمترین کشندگی در غلظت های 108 و 104 به ترتیب با میانگین های 75 و 20 درصد می باشد (p<0.05). بنابراین استفاده از قارچ های بیمارگر حشرات می تواند اثر بیماریزایی بر ملخ c. trachypterus موثر و نویدبخش باشد. همچنین مقایسه نتایج به دست آمده از عصاره اکالیپتوس در 5 غلظت mg/ml 33، 22، 5/16، 5/8 و 125/4 برروی حشرات کامل نشان داد که مرگ ومیر ناشی از آنها به ترتیب برابر با 6/86، 70، 3/53، 40 و 6/26 درصد بوده است. طی بررسی های انجام شده مشاهده شد که با افزایش غلظت میزان تلفات افزایش می یابد. با توجه به نتایج حاصل از زیست سنجی؛ می توان نتیجه گیری نمود که کاربرد قارچ بیمارگر حشرات t.harzianum و عصاره گیاهی اکالیپتوس eucalyptus globulus اثرات مثبتی در کنترل آفت مورد نظر در سیستان دارد.

ملخ chrotogonus trachypterus یکی از مهمترین آفات گیاهان منطقه ی سیستان می باشد که از نظر کمی و کیفی٬ خسارت قابل توجهی را به محصولات منطقه وارد می آورد. با توجه به مشکلات آفت کش های شیمیایی برای انسان٬ جانوران و اثرات مخرب زیست محیطی٬ در این پژوهش زهرآگینی عامل بیمارگر قارچی paecilomyces variotti و عصاره ی گیاه اسپند peganum harmala به عنوان عوامل ایمن در کنترل این آفت بررسی شد. جدایه در آزمایشگاه روی محیط sabouraud dextrose agar+yeast کشت و خالص سازی شد. عصاره ی گیاهی با روش تقطیر استخراج شد. بر این اساس٬ حساسیت حشرات کامل آفت به قارچ با روش آلوده سازی تلقیحی (مایه کوبی) بررسی شد. اثر غلظت های 106 ٬ 107 ٬ 108 ٬ 109 و 1010 اسپور قارچ در میلی لیتر و شاهد (آب مقطر به همراه توئین 20) در چهار تکرار برای هر غلظت و مرگ و میر آنها در مدت 10 روز محاسبه گردید. طی بررسی های انجام شده٬ کمترین میزان تلفات مربوط به غلظت 106 اسپور در میلی لیتر بود. میزان lc50 محاسبه شده قارچ٬ 106×4/4 است. روند افزایش مرگ و میر در جمعیت ملخ ها با افزایش غلظت رابطه ی مستقیم داشت. بیشترین میزان مرگ و میر٬ 90 درصد در غلظت 1010 اسپور در میلی لیتر بود. همچنین٬ اثر غلظت های عصاره ی اسپند (٬30 15 ٬ 7/5 و 3/75میلی گرم بر میلی لیتر) در سه تکرار بر حشرات کامل ملخ در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. میزان lc50 عصاره 6/83 بود. با افزایش غلظت عصاره ی مصرفی٬ درصد مرگ و میر آفت نیز افزایش یافت. بنابراین٬ با توجه به نتایج موجود٬ قارچ p. variotti در غلظت های بالا٬ می تواند عامل کنترل میکروبی خوبی بوده و همچنین عصاره ی اسپند در سنتز آفت کش های طبیعی حائز اهمیت باشد. به طورکلی٬ استفاده از قارچ و عصاره ی گیاهی٬ برای کنترل این آفت در برنامه ی مدیریت تلفیقی آفت بومی سیستان امید بخش می باشد.

در چند سال اخیر با توجه به اهمیت مسایل زیست محیطی و درک جایگاه واقعی این مسئله، استفاده از ترکیب های گیاهی در بین محققان به عنوان یکی از روش های جایگزین برای متیل بروماید و فسفین مطرح شده است. در این تحقیق اثر حشره کشی و دور کنندگی عصاره برگ کنار (سدر) (ziziphus spina-christi) و برگ بابونه (matricaria recutita) روی حشرات کامل سوسک کشیش (rhyzopertha dominica) و شپشه برنج (sitophylus oryza) در دمای 1¬±27 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. عصاره گیری با استفاده از اتانول و استون صورت گرفت. آزمایش سمیت تماسی روی حشرات 1 تا 7 روزه انجام شد. نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد که میزان مرگ و میر حشرات مورد آزمایش پس از 24 ساعت با افزایش غلظت عصار ه ها به صورت معنی داری افزایش می‎ یابد. مقادیر lc50 در آزمایش تماسی برای گیاه کنار (سدر) با حلال اتانول روی سوسک کشیش 46/17 و روی شپشه برنج 98/25 و با حلال استون به ترتیب 84/19 و 95/31 میلی گرم بر سانتی‎متر مربع محاسبه شد. برای گیاه بابونه مقادیر lc50 با حلال اتانول روی سوسک کشیش 34/13 و روی شپشه برنج 85/12 و با حلال استون به ترتیب 24/14 و 49/14 میلی گرم بر سانتی‎متر مربع محاسبه شد. نتایج آزمایشات دورکنندگی نشان داد با افزایش غلظت، میزان دورکنندگی نیز افزایش می‎یابد. عصاره بابونه با حلال اتانول روی هر دو آفت میزان دورکنندگی بیشتری نشان داد. جهت شناسایی اجزای عصاره‎های بررسی شده از تکنیک gc-mass استفاده شد و مشخص گردید که عصاره بابونه 16 ترکیب وجود داشت که مهم ترین آن ها chamomillol (62/29 درصد)، α -bisabolol oxide a (65/22 درصد)، α-bisabolone oxide b (25/18 درصد)، ϒ-terpinene (24/4 درصد)، nerol (69/3 درصد)، β-farnesene (65/3 درصد)، phytol (36/3 درصد)، α-terpineol (28/3 درصد)، myrcene (78/2 درصد)، camphor (73/1 درصد)، isoborneol (73/1 درصد)، p-cymene (42/1 درصد)، α-pinene (16/1 درصد)، (z)-3-hexenol (02/1 درصد)، linalool (78/0 درصد) و لیمونن (64/0 درصد) بودند. همچنین در عصاره سدر ترکیبات propyl acetate (09/82 درصد)، (e)-2-butenoic acid (62/6 درصد)، methyl hexadecanoate (14/4 درصد)، farnesyl acetone c (14/2 درصد)، ethyloctadecanoate (99/1 درصد)، hexadecanol (56/1 درصد)، terpinolene (70/0 درصد)، spathulenol (49/0 درصد) شناسایی شدند.

چکیده : شته جالیز (hom.: aphididae) aphis gossypii یکی از آفات مهم گلخانه ای در منطقه سیستان می باشد که با توجه به شرایط آب و هوایی گرمسیری و نیمه گرمسیری این منطقه همه ساله باعث بروز خسارات فراوانی در محصولات این منطقه شده است. استفاده مکرر از حشره کش هایی همچون ارگانوکلرین ها، ارگانوفسفا ت ها، کاربامات ها، پیرتروییدهای مصنوعی سبب تکامل مکانیسم مقاومت آفات به چندین حشره کش شده است.که از جمله می توان به غیر سمی کردن آفت کش ها با بالاترین استراز ها اشاره کرد. همچنین اثرات زیان آور مواد شیمیایی بر سلامت انسان و محیط زیست باعث توسعه کاربرد عوامل میکربی در قالب کنترل تلفیقی حشرات آفت شده است. قارچ های بیمارگر حشرات به عنوان دشمنان طبیعی حایز اهمیت اند و از پتانسیل بالایی برای کنترل آن ها برخوردارند. در این پژوهش اثر جدایه های قارچی lrc190 از قارچ lecanii lecanicillium و tc11 از قارچ beauveria bassianaبه عنوان عامل کنترل بیولوژیک روی مرحله رشدی حشره کامل شته aphis gossypii در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1± 23 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس? حساسیت حشرات کامل آفت به قارچ با روش آلوده سازی پاششی بررسی شد. اثر غلظت های104، 105، 106 ? 107 ? 108 اسپور قارچ در میلی لیتر و شاهد (آب مقطر به همراه توئین 20 درصد) در چهار تکرار برای هر غلظت و مرگ و میر آن ها در مدت 10 روز برای هر دو قارچ بیمارگر مورد محاسبه گردید. طی بررسی های انجام شده، کمترین میزان تلفات در قارچ lecanii lecanicillium و beauveria bassiana مربوط به غلظت 104 اسپور در میلی لیتر به میزان 63/23 و 20 و بیشترین تلفات مربوط به غلظت 108 اسپور در میلی لیتر به میزان 69/92 و 81/81 درصد بود و میزان lc50 هر دو قارچ به ترتیب 105×2/6 و 106×29/1 محاسبه شد. روند افزایش مرگ و میر در جمعیت شته ها با افزایش غلظت رابطه مستقیم داشت. با توجه به نتایج حاصل از زیست سنجی؛ می توان نتیجه گیری نمود که کاربرد قارچ های بیمارگر حشرات lecanii lecanicillium و beauveria bassiana اثرات مثبتی در کنترل آفت مورد نظر در سیستان دارد.

سفید بالک گلخانه trialeurodes vaporariorum یکی از آفات مهم گیاهان زراعی و زینتی در مزارع و گلخانه¬ها است که معمولا با سموم شیمیایی و یا عوامل بیولوژیک کنترل می¬شود. در مطالعه حاضر تاثیر جداگانه نانوذرات سنتز شده اکسید روی (zno) و بیمارگری جدایه قارچی beauveria bassiana ts11 روی حشرات کامل t. vaporariorum ارزیابی شد. نانوذرات اکسید روی به روش رسوب¬گذاری سنتز شد و با استفاده از پراش پرتو ایکس (xrd)، تبدیل فوریه مادون قرمز (ft-ir) و میکروسکوپ الکترونی روبشی انتشار زمینه (fesem) توصیف شدند. تصاویر fesem، نانوذرات اکسید روی غیر متراکم شده بطور یکنواخت را به وضوح نشان داد. نتایح xrd، وجود نانوکریستال¬های اکسید روی با ساختار ورتزیت هگزاگونال و میانگین اندازه 23/34 نانومتر را تاییدکرد. آنالیزهای ft-ir جذب شدید در محدوده 555-435 بر سانتی متر مربوط به پیوند zn-o را نشان داد. در آزمایشات زیست¬سنجی، حشرات کامل سفید بالک گلخانه در معرض غلظت¬های 3، 5، 10، 15 و 20 میلی¬گرم بر لیتر از نانوذرات سنتز شده zno و 104، 105، 106، 107 و 108 اسپور بر میلی¬لیتر از b. bassiana ts11 با روش پاشش تعلیقی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مقدار lc50 برای نانوذرات zno و جدایه قارچی b. bassiana ts11 به ترتیب 35/7 میلی گرم بر لیتر و 105×3/28 اسپور بر میلی¬لیتر بود. علاوه بر این مقادیر lc25 نانوذارت zno و جدایه قارچی به ترتیب 3/76 میلی¬گرم بر لیتر و 105×0/106 اسپور بر میلی¬لیتر به دست آمد. میزان مرگ و میر با نانوذرات zno و b. bassiana ts11 در بالاترین غلظت به ترتیب 6/91% و 8/88% بود. نتایج نشان می¬دهد که نانوذرات سنتز شده zno و b. bassiana ts11 تاثیر خوبی روی حشرات کامل سفید بالک گلخانه داشته و پتانسیل لازم به عنوان یک روش موثر مبارزه با این آفت را دارند. این مطالعه تحت شرایط آزمایشگاهی انجام گرفته است، بنابراین می¬توان پس از انجام آزمایشات تکمیلی در مزرعه از پتانسیل این عوامل در برنامه¬های مدیریت تلفیقی آفات استفاده نمود.