قارچrhizoctonia solani ag-1 ia (تلئومورف thanatephorus cucumeris) عامل سوختگی غلاف، یکی از بیمارگرهای مهم برنج می باشد. با توجه به اهمیت بیماری و عدم وجود اطلاعات کافی از تنوع بیماریزایی جمعیت های این قارچ در ایران، 83 جدایه از مناطق مختلف برنجکاری استان گیلان جمع آوری و برای این منظور مورد مطالعه قرار گرفت. برای تعیین گروه آناستوموزی، همه جدایه های به دست آمده به همراه جدایه های استاندارد ag-1 ia، ag-1 ib، ag2-2 iiib و r. oryzae-sativae ag-bb، به کمک یک جفت آغازگر اختصاصی ag-1 ia، بررسی گردیدند. مطالعه رفتار بیماریزایی جدایه ها، در شرایط آزمایشگاهی روی برگ های جدا شده ارقام برنج خزر، تتپ (tetep)، هاشمی و ندا به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. در بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، اکثر جدایه ها سرعت رشد رویشی بالایی داشته و تولید سختینه های فراوان، با شکل، اندازه و رنگ های مختلف روی محیط غذایی pda کردند. نتایج آزمون تعیین گروه آناستوموزی نشان داد که همه جدایه ها به جزء جدایه rs11، متعلق به گروه آناستوموزی ag-1 ia بوده و در تمام آنها یک قطعه باندی bp265 تکثیر شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمون بیماریزایی، جدایه های مختلف از نظر بیماریزایی روی ارقام مورد آزمایش، تفاوت معنی داری نشان دادند (p<o.o1). جدایه های rs48 و rs25، به ترتیب قوی ترین و ضعیف ترین جدایه های مورد آزمایش روی ارقام میزبان بودند. بررسی گروه بندی حاصل از مقایسه میانگین و دندروگرام به دست آمده از تجزیه خوشه ای توسط نرم افزار ntsys-pc، مشخص کرد که جدایه ها دارای گروه بندی اختصاصی نسبت به ارقام میزبان می باشند، به طوریکه این جدایه ها از نظر بیماریزایی، روی ارقام خزر، تتپ، هاشمی و ندا به ترتیب به 8، 4، 5 و 5 گروه متفاوت تقسیم شدند. در ارزیابی واکنش ارقام نسبت به جدایه های مختلف، تفاوت معنی داری از لحاظ میزان بیماری بین ارقام مورد آزمایش مشاهده گردید (p<o.o1). در این بررسی، رقم خزر نسبت به بقیه ارقام، مقاوم تر و رقم تتپ جزء حساس ترین آنها بود. نتایج این تحقیق نشان داد که بین قطر پرگنه و قطر سختینه جدایه ها، همبستگی معنی دار و منفی و بین قطر سختینه و وزن سختینه آنها همبستگی معنی دار و مثبت وجود دارد، ولی همبستگی بین قطر پرگنه و وزن سختینه معنی دار نشد. رابطه آشکاری بین خصوصیات مورفولوژیکی، رفتار بیماریزایی و منطقه جغرافیایی دیده نشد.

یکی از بیماری های مهم گلایول، پژمردگی آوندی و پوسیدگی کورم ناشی از قارچ fusarium oxysporum f. sp. gladioli می باشد. به منظور کنترل بیولوژیک این قارچ ? جدایه به نامهای mah ، t6 و tr13 از trichoderma harzianum و یک جدایه بنام 6/t7 از گونه t. virens و همچنین گونهt. viridae مورد استفاده قرار گرفتند. اثر جدایه های مذکور از نظر قدرت بیماری زایی، قدرت رقابت ساپروفیتی ، تأثیر متابولیت های فرار و غیر فرار روی قارچ عامل بیماری بررسی شدند. مطالعات میکروسکوپی نشان داد که تمامی جدایه ها با مکانیسم آنتی بیوزیس (antibiosis) باعث لیز و متلاشی شدن هیف های fusarium oxysporum f. sp. gladioli شدند. جدایه t6با ایجاد انشعاب هیفی به طور مستقیم هی های قارچ بیماری زا را سوراخ کرده و باعث متلاشی شدن میسیلیوم آن شد. بعلاوه گونه t. viridae و جدایه mah از طریق پارازیتیسم هیفی باعث انقباض، تغییر شکل و رنگ و تخریب هیف های قارچ بیماری زا شدند. از نظر قدرت رقابت ساپروفیتی جدایه های tr13 و mah گونه t. harzianum بهتر از سایر جدایه ها عمل کرده و پس از ? روز سطح پرگنه قارچ پاتوژن را پوشاندند و مانع از ادامه رشد پرگنه قارچ مذکور شدند. تاثیر ترکیبات فرار جدایه mah با 46/ 12? جلوگیری از رشد میسلیومی بیشتر از سایر جدایه ها بود. تاثیر ترشحات مایع خارج سلولی قارچ جدایه t6 با 26/38? بازدارندگی از رشد بیشترین اثر را نشان داد. نتایج آزمون های گلخانه ای نشان داد که جدایه t.harzianum t6 با 70? جلوگیری از پوسیدگی کورم و پژمردگی آوندی گلایول ناشی از f.oxysporum f. sp. gladioliنسبت به سایر جدایه ها و همچنین قارچ کش کاربندازیم بهتر عمل کرد. جدایه مذکور همچنین بیشترین تاثیر را روی فاکتورهای رشدی از جمله وزن بوته، قطر ساقه، ارتفاع بوته و تعداد کورمچه ها نشان دا