نماتد سیستی سویا heterodera glycines، مهم ترین بیمارگر سویا در کشورهای تولید کننده این محصول است و در سال 1378 از ایران نیز گزارش شد. در بررسی حاضر، این نماتد از مزارع مختلف سویا در استان های گلستان و مازندران جداسازی شد ولی در نمونه های جمع آوری شده از استان های اردبیل و لرستان مشاهده نشد. آلودگی مزارع لوبیای معمولی به نماتد سیستی سویا در استان مازندران مشاهده شده و برای اولین بار گزارش می شود. استفاده از آغازگر اختصاصی گونه در واکنش زنجیره ای پلیمراز، شناسایی دقیق نماتد از گونه های مشابه و تعیین حضور نماتد در جمعیت های مخلوط نماتدهای خاک را میسر ساخت. ناحیه d2-d3 ژن 28s rrna جدایه های ایرانی نماتد سیستی سویا تکثیر و تعیین توالی شد. این توالی با توالی ثبت شده از این ناحیه برای جدایه ایالات متحده امریکا یکسان بود. جمعیت های مورد بررسی در آزمایش های مختلف آزمایشگاهی، گلخانه ای و مزرعه ای در تیپ صفر (hg type 0) گروهبندی شدند. سنجش واکنش 17 رقم رایج سویا نسبت به h. glycines hg type 0 در اتاقک رشد، گلخانه و مزرعه نشان داد که فقط رقم dpx مقاومت بالایی نسبت به نماتدداشته و سایر ارقام، حساسیت شدیدی به نماتد نشان دادند بطوریکه برخی ارقام حساس تر از رقم حساس استاندارد lee 74 بودند. همچنین واکنش یازده رقم رایج لوبیا نسبت به این نماتد در اتاقک رشد و مزرعه بررسی شد و همه این ارقام به نماتد آلوده شده و هیچیک از آنها بعنوان رقم مقاوم شناخته نشدند. ترشحات ریشه سویا سبب تحریک تفریخ تخم نماتد سیستی سویا و خروج لاروها از سیست شده و ارقام مقاوم و حساس تفاوتی از نظر تأثیر بر میزان تفریخ تخم های نماتد نداشتند. بررسی زیست شناسی نماتد سیستی سویا روی ریشه رقم حساس bp و مقاوم dpx نشان داد که رقم مقاوم، مشابه رقم حساس به نماتد آلوده شده و لاروهای سن سوم تشکیل شد ولی از تشکیل لاروهای سن چهارم ممانعت شد. چرخه زندگی نماتد سیستی روی رقم حساس bp طی 24 روز در اتاقک رشد و در دمای 28 درجه سانتیگراد کامل شد. طول یک چرخه زندگی h. glycines روی ریشه های رشد یافته در محیط کشت بافت در دمای 25 درجه سانتیگراد، 21 روز محاسبه شد. بررسی تغییرات جمعیت نماتد در مزرعه آلوده در استان مازندران نشان داد که در یک فصل زراعی، پنج نسل نماتد تشکیل شد. ارزیابی خسارت نماتد سیستی سویا در دو مزرعه آزمایشی، خسارت شدید نماتد در رقم حساس bp را نشان داد. بطوریکه در مزارع آلوده، میانگین عملکرد این رقم حساس، 32 درصد کمتر از رقم مقاوم dpx بود و کاربرد نماتدکش فنامیفوس به میزان یک گرم ماده موثره در متر مربع منجر به افزایش 14 درصدی عملکرد آن شد.