نام پژوهشگر: معین صفری
معین صفری سلمان احمدی اسب چین
سیانوباکتری ها قدیمی ترین پروکاریوت های فتوسنتز کننده روی زمین می باشند. این میکروارگانیسم ها در سال های اخیر به دلیل پتانسیل استفاده در بیوتکنولوژی و به عنوان منبعی از ترکیبات ضدمیکروبی مورد توجه قرارگرفته اند. نفت خام و اجزای تشکیل دهنده آن یکی از مهمترین آلاینده های آلی محیط زیست اند که وجود آنها در طبیعت نگران کننده است. روش های مختلفی برای پاکسازی آلودگی های نفتی وجود دارد. در حال حاضر تجزیه زیستی یکی از کارآمدترین و مقرون به صرفه ترین روش ها در رفع آلودگی های نفتی به حساب می آید. با توجه به مقاومت روز افزون میکروارگانیسم ها به آنتی بیوتیک ها و همچنین گسترش آلودگی های نفتی در نواحی متعددی از دنیا، شناسایی و بررسی پتانسیل ضد میکروبی سیانوباکتری ها و همچنین پتانسیل آنها در حذف آلودگی های نفتی دارای اهمیت خاصی می باشد. سویه های سیانوباکتری مورد استفاده در این پژوهش از پژوهشکده علوم پایه کاربردی جهاد دانشگاهی تهیه شدند. عصاره گیری به روش وال و همکاران (2001) صورت گرفت. به منظور بررسی اثر ضدمیکروبی سیانوباکتری ها از روش انتشار در دیسک استفاده شد. مقدار mic با استفاده از روش براث میکرودیلوشن تعیین گردید. از 11 نوع آنتی بیوتیک رایج مصرفی به عنوان کنترل مثبت و از دی متیل سولفوکساید10 درصد به عنوان کنترل منفی استفاده شد. برای بررسی توانایی سیانوباکتری ها در تجزیه ی زیستی نفت خام از روش آنالیز کروماتوگرافی گازی استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین سه گونه سیانوباکتری مورد بررسی بیشترین فعالیت ضدباکتریایی را عصاره های متانولی و اتری fischerella ambigua و بیشترین اثر ضد قارچی را عصاره متانولی سیانوباکتری fischerella ambigua داشت. عصاره اتری fischerella ambigua بیشترین تاثیر را بر روی باکتری های استاندارد استافیلوکوکوس اورئوس (ptcc 1112) و استافیلوکوکوس اپیدرمیس (ptcc 1114) داشت. همچنین بیشترین اثر ضد قارچی عصاره متانولی این سیانوباکتری علیه قارچ راینکوسپوریوم سکالیس بود. نتایج نشان داد که اثرات ضدباکتریایی علیه باکتری های گرم مثبت بیشتر از باکتری های گرم منفی بود و میزان تاثیر عصاره ها با غلظت عصاره رابطه مستقیم دارد. نتایج حاصل از کروماتوگرافی گازی نشان داد که سیانوباکتری schizothrix vaginata دارای بالاترین پتانسیل در تجزیه زیستی نفت خام است، به طوری که می تواند 98/93 درصد نفت خام را تجزیه کند. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند بیانگر پتانسیل سیانوباکتری schizothrix vaginata برای استفاده از آن به عنوان شاخصی جهت تجزیه زیستی آلودگی های نفتی در مناطق آلوده باشد. همچنین با توجه به اثرات قابل توجه عصاره های حاصل ازسیانوباکتری fischerella ambigua، به نظر می رسد که این سیانوباکتری می تواند منبع غنی از متابولیت های ثانویه با خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی باشد و می توان از آن به عنوان دارو در کنترل و مهار بسیاری ار بیماری ها استفاده نمود که بررسی بیشتر اثرات آن مستلزم مطالعات بیشتراست.