نام پژوهشگر: شهاب ناظری
شهاب ناظری کیقباد شمس
چکیده رنیوم یکی از عناصر کمیاب و با ارزش موجود در پوسته ی زمین است که کاربردهای ویژه این فلز سبب شده است تا توجه محققان به بازیابی و استحصال آن جلب شود. روش های مختلفی برای بازیابی ترکیب های رنیوم از کنستانتره مولیبدن وجود دارد که متداولترین آن استخراج با حلال است. در این پژوهش استخراج ناپیوسته یون فلز رنیوم با استفاده از روش غشاء مایع امولسیونی از محلول رقیق نمک این فلز گرانبها مورد مطالعه و بررسی آزمایشگاهی قرار گرفته است که نسبت به روش استخراج با حلال مزایای بهتری دارد و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر است. به منظور استفاده از این روش در فعالیت های صنعتی از نمونه ی واقعی کنستانتره مولیبدن مس سرچشمه نیز استفاده شد. رنیوم در ترکیبات معدنی همچون مولیبدنیت و مس یافت می شود و کنستانره مولیبدن مس سرچشمه حاوی حدود ppm 900 -700 ترکیب های حاوی رنیوم است. به دلیل بالا بودن شار انتقال جرم در فرآیند غشاء مایع امولسیونی که ناشی از سطح ویژه بسیار بالای آن است و همچنین عدم وجود محدودیت های تعادلی این فرآیند در جداسازی یون های فلزی و غیر فلزی در حد ppb، ppm و مقادیر بیشتر استفاده می شود. یکی از موارد استفاده از این روش استخراج و غنی سازی یون های فلزات سنگین و گرانبها می باشد. مواد مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: span80 به عنوان ماده ی فعال سطحی، تری اکتیل آمین(toa) به علت انتخاب پذیری بالا نسبت به رنیوم به عنوان ماده حامل، نفت سفید به عنوان فاز غشاء، اسید کلریدریک به عنوان فاز داخلی و محلول های نمک کلرید رنیوم در آب(محلولppm 10کلرید رنیوم در آب مقطر) و کنستانتره مولیبدن درتیزاب سلطانی( محلولppm 20کنسانتره در تیزاب سلطانی) به عنوان فاز خارجی. در استخراج یون های رنیوم از محلول مصنوعی و شاهد کلرید رنیوم در آب به روش غشاء مایع امولسیونی تاثیر متغیرهای موثر بر فرآیند از قبیل : سرعت همزن، غلظت ماده ی فعال سطحی، غلظت ماده ی حامل و زمان تماس بررسی و مقادیر بهینه ی آنها تعیین شده است که به ترتیب عبارتند از:rpm 600 ،% v/v 2، % v/v 2و 8 دقیقه. که در این شرایط نرخ استخراج از محلول نمک کلرید رنیوم برابر با 8/99 % می-باشد. متغیر های موثر برای محلول کنستانتره مولیبدن در تیزاب سلطانی نیز بررسی شد و مقادیر بهینه به منظور جداسازی هر چه بیشتر یون فلز رنیوم از کنستانتره مولیبدن در تیزاب سلطانی بدست آمدکه عبارتند از: سرعت همزنrpm 600، غلظت ماده ی فعال سطحی% v/v 2، غلظت ماده ی حامل% v/v 2 و زمان تماس 10 دقیقه. در این شرایط نرخ استخراج حدود 98 % است. در مجموع فرآیند غشاء مایع امولسیونی برای جداسازی و غنی سازی یون های رنیوم از محلول جایگزین بسیار مناسبی برای فرآیندهای قدیمی و کم بازه است. کلمات کلیدی: استخراج، رنیوم، غشاء مایع امولسیونی، کنستانتره مولیبدن مس سرچشمه