چکیده در این تحقیق اثر سرب، کادمیم و تیمار همزمان نیتروپروساید سدیم (snp) بر بعضی از خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه سنجد و زیتون تلخ اندازه گیری و همچنین میزان جذب کادمیم و سرب در ریشه، ساقه و برگ اندازه گیری شد. نهال های یک ساله و هم اندازه سنجد خوراکی و زیتون تلخ که در مخلوط رس، ماسه و کود به نسبت مساوی کشت شده بودند از نهالستان شهرستان یزد تهیه و در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار قرار داده شد. محلول هایی با غلظت های صفر (شاهد)، 100، 200 و 400 میلی گرم بر لیتر از عناصر مورد مطالعه، بدون ماده snp و یا همراه 750 میلی گرم بر لیتر از ماده snp تهیه شد. گونه های مورد مطالعه به مدت 60 روز تحت تیمار 200 میلی لیتر از محلول های مذکور (از طریق خاک) قرار گرفت. بعد از آماده نمودن نمونه های ریشه، ساقه و برگ مقدار سرب و کادمیم با استفاده از دستگاه جذب اتمی مدل novaa300))، مقدار پرولین به روش bates، قندهای محلول به روش kochert، مقدار کلروفیل با دستگاه spad، محتوی آب به روش ritchie، مالون دآلدئید به روش heath وpacker ، طول ریشه و ساقه با خط کش میلی متری و وزن آن ها با ترازوی با دقت 001/0 مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش غلظت این دو عنصر در خاک میزان جذب آن ها در ریشه، ساقه و برگ افزایش یافت. میزان انباشت در هر دو گونه و برای هر دو عنصر در ریشه بیشتر از ساقه و برگ بود. افزایش کادمیم و سرب در خاک باعث افزایش میزان پرولین در هر دو گیاه شد. میزان کلروفیل نیز در هر دو گیاه تحت تنش عناصر سنگین کاهش یافت. میزان قندهای محلول در برگ و محتوی نسبی آب برگ در هیچ یک از دو گیاه و برای هیچ یک از دو عنصر تغییر معنی داری نداشت. حضور عناصر سنگین در خاک باعث کاهش رشد ریشه در دو گیاه شد. کاربرد snp باعث افزایش میزان کلروفیل و رشد ریشه در دو گیاه مورد مطالعه تحت تنش عناصر سنگین شد.