نام پژوهشگر: هدی ظریف شیردل پرهیزگار
هدی ظریف شیردل پرهیزگار محمدرضا اختصاصی
از موارد مهم و اساسی که در ساخت سازه ها باید رعایت شود تناسب آنها با رتبه آبراهه-هاست. توجه به دبی طرح بر اساس دوره بازگشت مورد نظر و همچنین عمر مفید سازه و قبول ریسک خطر در انتخاب مکانی و حتی نوع سازه و نهایتا طراحی آن نقش بسیار مهمی ایفا می-کند. در این پژوهش به بررسی توزیع مکانی سازه های آبخیزداری بر اساس رتبه های آبراهه در 13 حوزه مطالعاتی واقع در استان خراسان رضوی پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا آبراهه ها به روش استرالر رتبه بندی شدند، سپس سازه های احداثی در رتبه ها که معمولا بین 1تا 6 بود طبقه بندی گردید. به منظور بررسی تطبیقی کارشناسی سازه های احداث شده با رتبه های آبراهه از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، که بر اساس تصمیم گیری با معیارهای چندگانه می-باشد استفاده شد. پس از تدوین و تکمیل پرسش نامه توسط خبرگان اجرایی و دانشگاهی، آنالیز اولیه بر روی داده ها صورت گرفت. ابتدا بر اساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، سازه های خشکه چین و چپری در رتبه 1، گابیون در رتبه 2، سنگی ملات در رتبه 3 و بندخاکی در رتبه 4 بیشترین امتیاز را به خود اختصاص دادند. پس از انطباق نتایج به دست آمده با سازه های اجرا شده مشخص گردید که سازه های چپری، خشکه چین و گابیون با رتبه آبراهه بالاترین سطح تطابق و کمترین میزان تطابق مربوط به سازه های سنگی ملات و بندخاکی می باشد. مقایسه نتایج به دست آمده نشان داد که بین عمر مفید سازه های اجرا شده و استانداردهای لازم حداقل 50 درصد اختلاف وجود دارد و معمولا عمر مفید در نظر گرفته شده برای سازه های اجرا شده نصف استانداردهای لازم می باشد. با قبول ریسک خطر 25 درصد برای سازه های چپری و خشکه چین، 20 درصد برای گابیون، 15 درصد برای سنگی ملات و 10 درصد برای بند خاکی، باید دبی طرح قابل قبول با دوره بازگشت مورد نظر برای سازه های چپری، خشکه چین و گابیون باید 2 برابر و برای سنگی ملات و بندخاکی نیز 4 برابر مقادیری باشد که در طراحی سازه های اجرا شده مورد استفاده قرار گرفته است.