ویروس موزائیک معمولی لوبیا (bcmv) (bv-1) (bean common mosaic virus) یکی از پوتی ویروس های مهم حبوبات می باشد که بطور گسترده در جهان، وجود دارد. bcmv گونه ای از جنس پوتی ویروس در خانواده پوتی ویریده می باشد. bcmv دارای ساختار فیزیکی میله ای شکل خمش پذیر به طول حدود 75 و قطر 11 نانومتر و rna تک رشته ای مثبت به طول تقریبا ده کیلو بایت می باشد. این وی روس در اوایل قرن بیستم از اغلب نواحی تولید کننده لوبیا در جهان گزارش گردید و در ایران ویروس از روی میزبان لوبیا سبز، لوبیا خشک، باقلا، سویا، یونجه باغی و ... از استان های تهران، فارس، اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد گزارش شده است. در سال های اخیر علائم بیماری ویروسی روی حبوبات در استان گلستان در سطح وسیعی شایع شده است. بمنظور تعیین توالی ناحیه 3 ژنوم ویروس مذکور در سال زراعی 1391 از استان گلستان تعداد از مزارع حبوبات که علائم بیماری مانند موزائیک، زردی و بدشکلی داشتند 72 نمونه جمع آوری شد. نمونه ها ابتدا با روش الایزای غیر مستقیم با آنتی سرم چند همسانه ای bcmv تست شدند و از نمونه هائی که در این تست مثبت بودند، یک نمونه آلوده انتخاب و rna ویروس استخراج گردید و برای تکثیر ژن پروتئین پوششی (cp) و ناحیه ترجمه نشدنی(utr) ژنوم با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ویروس طراحی شده از سایر جدایه های bcmv موجود در بانک ژن در واکنش زنجیره ای پلی مراز (pcr) مورد استفاده قرار گرفت. محصول pcr در الکتروفورز افقی روی ژل آگارز یک درصد بررسی شد و پس از تایید برای تعیین توالی به کشور کره فرستاده شد. همردیف سازی چند گانه از توالی ها با نرم افزار dnaman صورت گرفت. نتایج تست الایزای غیر مستقیم نشان داد که 26 درصد از نمونه ها، آلوده به ویروس bcmv بودند که علائم موزائیک، زردی و بدشکلی در این نمونه ها مشاهده شد. نتایج بدست آمده از تعیین توالی، بیانگر تکثیر ناحیه cp-utr به طول 1122 جفت باز شامل 861 نوکلئوتید از ناحیه cp و 261 نوکلئوتید از ناحیه utr حاصل از ژنوم ویروس که مطابق با اندازه قطعه مورد انتظار بود بدست آمد، همچنین در این ناحیه 287 آمینو اسید کد شده از ناحیه ژن پروتئین پوششی بدست آمد. ترادف های بدست آمده در نرم افزار megalign مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان دهنده 2/99 درصد تشابه در سطح نوکلئوتیدی میان جدایه ایران با سایر جدایه های این ویروس موجود در بانک ژن بود. در این میان جدایه ایران با جدایه ای از کشور روسیه (l12740) با 2/99 درصد تشابه بیشترین شباهت را داشت. تاکنون ترادف هایی از ناحیه ژن پروتئین پوششی این ویروس از ایران گزارش شده است اما این تحقیق اولین گزارش از ترادف کامل ناحیه cp-utr ویروس موزاییک معمولی لوبیا از روی میزبان لوبیا سبز در استان گلستان می باشد. کلمات کلیدی: ویروس موزائیک معمولی لوبیا، تعیین توالی، پوتی ویروس های حبوبات، پروتئین پوششی ?