پژوهش حاضر به منظور ارائه و تطبیق دیدگاه شیخ الرئیس، ابوعلی سینا و صدرالمتألهین شیرازی در باب مراتب عقل انسان و ارتباط آن با عقل فعال تدوین یافته است. با توجه به اهمیت مسأله عقل انسان و نقش عقل فعال، به عنوان موجودی خارج از نفس انسانی در به فعلیت رساندن مراتب عقل انسان و استکمال قوه عاقله از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا، این پژوهش در نظر دارد که به ارائه و تطبیق دیدگاه این دو فیلسوف اسلامی در باب مراتب عقل انسان و ارتباط آن با عقل فعال بپردازد. برای این منظور بعد از بیان معنی لغوی و اصطلاحی عقل، ضمن ارائه آراء ابن سینا و ملاصدرا به تطبیق دیدگاه آن دو فیلسوف درباره نفس شناسی، عقل انسان و مراتب آن، عقل فعال و ارتباط مراتب عقل انسان با آن پرداخته شده است. مباحث مطرح شده در این رساله روشن می سازد که از دیدگاه هر دو فیلسوف عقل نظری دارای چهار مرتبه عقل هیولانی، عقل بالملکه، عقل بالفعل و عقل بالمستفاد می باشد و نفس انسانی تنها به یاری عقل فعال می تواند مراتب عقل را پشت سر بگذارد و از مرتبه قوه به فعلیت برسد. در ساحت معرفت شناختی سینوی و صدرایی فرایند معرفت با فرض وجود این موجود عقلانی و ماورائی تکمیل می گردد؛ امّا در ارتباط با تبیین رابطه نفس با عقل فعال، از منظر ابن سینا نفس در مرتبه عقل بالمستفاد با عقل فعال اتصال می یابد، ولی از دیدگاه ملاصدرا نفس در مرتبه عقل بالمستفاد با عقل فعال اتحاد می یابد. واژگان کلیدی: ابن سینا، انسان، مراتب عقل، عقل فعال، ملاصدرا