کنجد (sesamum indicum l.) به دلیل دارا بودن آنتی‏اکسیدانت‏های طبیعی از قبیل سزامین و سزامول، بطور سنتی برای مصرف مستقیم و بصورت منبعی از روغن با کیفیت عالی، استفاده می‏شود. کشور ما از نظر اقلیمی در منطقه خشک و نیمه خشک دنیا قرار دارد، بررسی اثرات تنش شوری و الگوی رفتاری آنزیم‏های آنتی اکسیدانت، می تواند به درک مکانسیم های دخیل در القاء مقاومت یا تحمل به گیاه کمک نماید. در این تحقیق اثر تنش شوری بر برخی پارامترهای بیوشیمیایی و بیان ژن بر اندام‏های برگ و ریشه در گیاه کنجد مورد بررسی قرار گرفت. اثر سطوح مختلف شوری (صفر و 75 میلی‏مولار) در شش دوره زمانی (0 ساعت، 6 ساعت، 1 روز، 4 روز، 8 روز و 16 روز) بر فعالیت آنزیم‏های آنتی‏اکسیدانت (سوپراکساید دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز) و بیان ژن‏های efa-4، ubo5، alpha- tubulin، beta-actin بعنوان ژن‏های رفرنس و sod، cat و ppo بعنوان ژن‏های آنتی‏اکسیدانتی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که بین دو سطح تنش، زمان و اثر متقابل سطوح تنش و زمان، فعالیت آنزیم‏های آنتی‏اکسیدانت کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز در سطح 1% معنی‏دار می باشند. فعالیت آنزیم کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز در شرایط تنش نسبت به شاهد به ترتیب 98/33 و 72/42 کاهش داشتند ولی فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز نسبت به شاهد افزایش نشان داد. بررسی بیان ژن‏های رفرنس با استفاده از نرم‏افزار genorm نشان داد که در گیاهان شاهد در بافت برگ، efa-4 و beta- actin و در بافت ریشه دو ژن ubq5 و efa-4 و تحت تنش شوری در بافت برگ ژن‏های efa-4 و beta- actin و در بافت ریشه ubq5 و alpha- tubulin با حداقل بیان پایداری، بیان پایدارتری را نسبت به بقیه داشتند. . نتایج real time- pcr نشان داد که بیان ژن‏های سوپراکسید دیسموتاز و پلی‏فنل اکسیداز در بافت برگ و ریشه تحت تنش شوری روند افزایشی داشته است در حالی‏که بیان ژن کاتالاز در بافت برگ روند کاهشی و در بافت ریشه روند افزایشی داشته است. افزایش فعالیت sod در مبارزه با استرس اکسیداتیو نقش اساسی در بقای گیاهان تحت تنش محیطی نیز دارند. بطور کلی نتایج بدست آمده تایید می‏کند که افزایش تحمل به شوری با افزایش بیان ژن‏های خاص که کدکننده‏ی آنزیم‏های آنتی اکسیدان می‏باشند، همراه است. بنابراین نتایج همبستگی بین تحمل به تنش و ظرفیت دفاعی آنتی‏اکسیدانتی را نشان می‏دهد.