نام پژوهشگر: کلثوم صدارتی
کلثوم صدارتی محمود عرب خدری
چکیده: باور عمومی در ایران حاکی از افزایش مقدار فرسایش و رسوب سالانه در بیشتر حوزه های آبخیز است. این باور بر اساس برآوردهای کارشناسی و تجربی بوده و مبنای تحقیقاتی و اندازه گیری معینی ندارند. پژوهش های پیشین به دلیل ضعف داده های ورودی و اشکال در روش ارزیابی نتوانسته اند صحت و سقم این موضوع را به خوبی روشن کنند. در این پژوهش تلاش شده است روند تغییرات رسوب معلق رودخانه ها در هفت ایستگاه سیرا ،سرخاب، رودک، کره سنگ، لوشان، قزاقلی و گیلوان که بعد از بررسی های متعدد جهت انجام این تحقیق مناسب تشخیص داده شدند مورد ارزیابی قرار دهد. جهت بررسی روند از سه روش هیدرولوژیکی، کروسکال -والیس و همبستگی کندال استفاده گردید. از آن جا که تغییرات مقدار رسوب تابعی از تغییرات دبی و غلظت جریان می باشد علاوه بر بررسی مقدار رسوب، دبی جریان و غلظت رسوب به صورت جداگانه تحلیل و روند آن ها تعیین گردید. با توجه به اهمیت جریان های سیلابی در حمل رسوب معلق، روند تغییرات متغیرهای مورد بررسی یک بار در کل دبی، و بار دیگر فقط در دبی های موثر بالا انجام پذیرفت. به علاوه تحلیل ها در دو قالب 1) کل دوره آماری و 2) تقسیم آن به چند بازه زمانی بررسی شد. از بین سه روش تحلیل روند در این تحقیق روش هیدرولوژیکی انعطاف پذیری بالایی نسبت به دو روش دیگر داشته و می توان داده ها را از جهات مختلف با یکدیگر مقایسه نمود. نتایج بدست آمده از آن دقیق تر و قابل اطمینان تر نسبت به دو روش دیگر است. از بین هفت ایستگاه مورد مطالعه در این تحقیق روند غلظت و وزن رسوب در دبی های موثر در پنج ایستگاه در کل دوره کاهش یافته است (هر چند در چند ایستگاه اندکی افزایش در میانه دوره مشاهده گردید) و تنها در دو ایستگاه روند افزایشی مشاهده شد. بنابراین افزایش فرسایش و تولید رسوب در ایران که پیش از این بسیار از آن سخن به میان آمده بود براساس داده ها و اطلاعت موجود برای تمام مناطق ایران صادق نیست و برای هر منطقه باید بصورت موردی مورد مطالعه قرار گیرد.