نام پژوهشگر: زهره برات زاده

مقایسه دو تفسیر فتح القدیر و المنار در مورد آیات جهاد ابتدایی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  زهره برات زاده   عبدالوهاب شاهرودی

در قرآن آیات فراوانی دربار? جهاد وجود دارد که برخی آیات جهاد را به تعدی و تجاوز دشمن مقید و برخی دیگر آن را به صورت مطلق بیان نموده است. رویکرد مفسران در مقام تبین این آین آیات متفاوت و گاه متناقض بوده است. برخی از مفسران از مجموع آیات جهاد، قائل به وجوب جهاد ابتدایی شده و برخی دیگر برداشت دفاعی کرده اند. این تفاوت دیدگاه در بین مفسران با دیدگاه سنتی و مفسران معاصر نواندیش نمود بیشتری دارد. تاکنون تحقیقی مستقلی که در آن دو رویکرد تفسیر سنتی و روشنفکرانه را مقایسه کرده باشد انجام نشده است. در همین راستا پژوهش کنونی به بررسی برخی از آیات جهاد در در دو تفسیر از تفاسیرمهم اهل سنت که یکی دارای دیدگاه سنتی و متقدم (تفسیر فتح القدیر) و دیگری با دیدگاه روشنفکرانه (تفسیر المنار) برگزیده شد. با تعمق در اندیش? این دو مفسر فهمیده می شود که شوکانی قائل به وجوب جهاد ابتدایی است و رشید رضا تبیینی دفاعی از این آیات دارد. در این پژوهش پس از توضیح مختصر پیرامون جهاد و بررسی روش تفسیری و زندگی نویسندگان این دو تفسیر، به تحلیل و مقایس? آیات جهاد در آنها پرداخته شد.