نام پژوهشگر: محمد تقی اسلامی
غلام علی احمدی محمد تقی اسلامی
پژوهش حاضر تحت عنوان نقد و بررسی سودگروی در فلسفه اخلاق در چهار فصل تنظیم شده است و سعی دارد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که آیا اصل سود به عنوان تنها معیار نهایی در اخلاق مورد پذیرش است یا خیر. در این نظریه اصل سود به عنوان تنها معیار درستی از نادرستی کارها شناخته شده و از مکتب سودگروی به عنوان یگانه مکتب جامع اخلاقی یاد شده است پذیرش این مساله نه تنها از سوی بسیاری از اندیشمندان مورد انکار است بلکه بر نادرستی این رویکرد با ارایه دلایل منطقی تاکید دارند افزون برآن پذیرش مکتب سودگروی بدون انجام هرگونه اصلاحات چالش های را پیش روی این رویکرد قرار می دهد که پاسخ در خور پذیرش تنها زمانی ممکن است که اصلاحات و تعدیلاتی را در این نظام اخلاقی بپذیریم از اینرو به این نتیجه کلی رسیدیم که نظریه سودگروی با اندک تعامل و اصلاح مورد پذیرش است و اصل سود می تواند به عنوان تنها معیار نهایی اخلاقی معرفی شود. البته اصلاح به این منظور که سود مطرح در سودگروی را همانا چیزی بدانیم که باعث نجات و سعادت آدمی باشد دقیقا چیزی که در نظام اخلاق اسلامی به عنوان یگانه معیار اخلاقی شناخته شده است هرچند موضوع این پژوهش نقد و بررسی سودگروی در فلسفه اخلاق است اما مناقات ندارد که از جایگاه مکتب سودگروی در نظام اخقلاقی اسلام نیز سخن گفته شود چرا که اندیشمندان اسلامی کمتر به این نظریه توجه داشته اند و دارند لذا مناسب دیدم که در نقد و بررسی سودگروی نظام اخلاق اسلامی به عنوان بازگو کننده نظریات عموم یا دست کم بیشتر اندیشمندان مسلمان در دستور این پژوهش نیز قرار بگیرد. بهر حال این پژوهش پس از بررسی دیدگاههای مختلف درباره سود و سودگروی و بیان چالش های این رویکرد و بررسی تطبیقی آن با نظام اخلاق اسلامی به اهداف ذیل دست می یابد: 1-مکتب سودگروی تنها به اخلاق اجتماعی تاکید دارد بدون توجه جدی به اخلاق الهی و فردی 2-سودگروی را با اندک تعامل و اصلاح می شود به عنوان معیار اخلاقی پذیرفت و تأکید نمود. 3-سودگروی با اعمال برخی اصلاحات به نظام اخلاق اسلامی نزدیکتر می شود.
اسکندر عبداللهی منصور میراحمدی چناروییه
در فصل اول کلیات راجع به حیطه های کلی آزادی طرح گردیده است. در فصل دوم پس از معنای لغوی و اصطلاحی جبر و جایگاه اختیار در سلسله مراتب که به عمل منجر میشود مشخص شده است و درادامه به بحث جبر واختیار پرداخته شده است و سپس به آیاتی که موهم به جبر است اشاره شده است. در ادامه جبر واختیار در اندیشه صحابه به عنوان مقدمه برای ورود به بحث اشاعره و ادله آنان مطرح شده است و پس از جواب ادله اشاعره به نظریه معتزله پرداخته شده است.و در نهایت به بحث الامر بین الامرین اشاره شده است.در فصل سوم آزادی عقیده و اندیشه و بیان نگارش یافته است در این فصل پس از معنی عقیده و اندیشه و تفاوت آزادی اندیشه و آزادی اندیشه و آزادی تقلید در اندیشه اشاره شده است. و در ادامه آزادی عقیده در قرآن و سیره نبی اکرم و سیره حضرت علی (ع) پرداخته شده است و بعد از آن به شبهات آزادی عقیده و اندیشه از قبیل بحث ارتداد اشاره شده است و پس آزادی بیان در قرآن و سیره معصومین مورد تحقیق قرار گرفته است. و در پایان به محدودیت های آزادی بیان اشاره شده است. در فصل چهارم مباحث آزادی سیاسی اجتماعی مورد تحقیق قرار گرفته است ابتدا به تعریف آزادی سیاسی و به مهمترین مولفه های آن اشاره شده است. وادله آزادی انتخاب رهبر از نظر آیات و روایات و عقل مورد بررسی قرار گرفته است. و سپس به آزادی احزاب و انجمن ها پرداخته شده است و در نهایت نظرات آقایان شهید مطهری و استاد مصباح راجع به آزادی احزاب برجسته شده است و در ادامه به آزادی اجتماعی و آزادی معنوی پرداخته شده است و جمع بندی پایانی.