معجزه عمل خارق العاده ای است ک از طرف خداوند برای اثبات ادعا و صدق گفتار پیامبران، به آنان داده می شود، و یکی از راه های شناخت عمومی پیامبران است. پیامبر گرامی اسلام( قرآن کریم را سند صدق نبوت و معجزه اصلی خود معرفی نموده، و قرآن نیز در چندین آیه به اعجاز خود اشاره کرده است. پژوهش حاضر با روش عقلی، به بررسی دلایل کلامی اعجاز قرآن پرداخته است. آن چه به عنوان معجزه ارایه می گردد باید کاری خارق العاده و همراه با تحدی بوده، و نوع بشر از آوردن مثل آن احساس عجز نماید. از ویژگی های اعجاز قرآن نیز آن است که در تمام بسترهای تاریخی و اجتماعی تازگی داشته، و مبارزه طلبی می کند. قرآن بر خلاف سایر معجزه ها، دارای نقش هدایتی و تربیتی بسیار برجسته ای است. قرآن کریم از سوی رسول خدا به عنوان یک سند فراتر از قدرت بشری معرفی گردیده، و دشمنان نیز به ناتوانی خود در برابر آن اعتراف کرده اند. در طول تاریخ، همگان پذیرفته اند که قرآن از نظر آراستگی ظاهری، ترکیب و چینش کلمات و ارتباط آن ها، و نیز در بعد ارزش های محتوایی، بی نظیر و خارق العاده است. از حیث اعجاز محتوایی می توان به هماهنگی میان ظاهر و باطن آیات قرآن اشاره کرد. همچنین خبردادن قرآن از سرگذشت اقوام پیشین، حوادثی که در پشت پرده در حال وقوع است، و یا پیشامدهای آینده، از دیگر وجوه اعجاز قرآن است. قرآن از نظر استدلال نیز یک معجزه است؛ زیرا مخاطبان خود را از هر قشر و در هر سطحی که باشند، با منطق و استدلال راهنمایی می کند. همچنین قرآن یک کتاب علمی محسوب می شود که پرده از رازهای خلقت برداشته و برای خلاقیت و کشف اسرار نهفته در نظام هستی، اهمیت بسیاری قایل است. و این همه در حالی است که آورنده آن، نزد هیچ کس درس نخوانده و سواد نیاموخته است. امامان معصوم( نیز همواره وجوه اعجاز قرآن کریم را مورد تذکر قرار می دادند.

این تحقیق دارای پنج فصل است که ابتدا به مفاهیم بنیانی و لغوی؛ تعریف برّ، و ابرار در لغت و اصطلاح و واژگان همسو و مخالف آن و همین طور به ریشه یابی نیکی در فرهنگ مردم پرداخته شده است. برّ یعنی وسعت دادن در کار نیک،و این هم به خدای متعال نسبت داده می شود، و هم به انسان ها، برّ از جانب خدای متعال ثواب و از بنده اطاعت است، و این (اطاعت) بر دو قسم است: یک قسم آن در اعتقادات و قسمی دیگر در اعمال که در واقع آیه ی [لَیسَ البرَّ ان تُوَلُّوا وُجُوهَکُم ...] جامع همه ی موارد است. وقتی از پیامبر(ص) در باره برّ سئوال شد حضرت این آیه را تلاوت فرمود؛ زیرا این آیه حاوی اعتقادات، اعمال، واجبات و مستحبات است. وسپس به حقیقت برّ کاربردها، مصادیق برّ در میان پیروان ادیان سابق و اموری که در زمان جاهلی و همزمان با نزول قرآن و بعد از رحلت پیامبر (ص) اسلام به عنوان برّ یاد می کردند در حالی که برّ نبودند، و مصادیق پنداری آن را بررسی نموده و مصادیق واقعی برّ را از نظر قرآن بیان نموده، و موارد آن را به خوبی مشخص نموده ایم. و همینطور راه رسیدن به برّ و گستره ی برّ در عبادات و امور فردی و اجتماعی را بحث نموده ایم. و بعد از آن به معرفی و شخصیت شناسی ابرار از قبیل؛ شناسایی، تعریف و الگوهای واقعی از آنان در میدان برّ و انفاق، پرداخته و مبانی فکری و عقیدتی آنان، رفتار و اخلاق آنان را بیان نموده ایم. که نمونه ی بارز چهره های تابناک و درخشان، اسوه های صبر و مقاومت در سختی ها، آنان که با ایثار و از خود گذشتگی محبوب ترین چیزی که داشتند در وقت نیاز به دیگران دادند اینان، جز اهل بیت (ع) و در مرتبه ی نخست علی و فاطمه و حسن و حسین (ع) کسی نیست آنها هستند که ابرار واقعی اند. در این باره بحث مفصل نموده و به خصوص سوره ی انسان و شأن نزول آن را مورد بحث و بررسی قرار داده ایم. سپس به درجات و پاداش ابرار، نیک فرجامی و تفاوت آنان با فجار پرداخته ایم، و نعمت هایی که خداوند به پاس زحمات و ایثار ابرار برای آنان عطا نموده یاد آور شده ایم که به بعضی از موارد اشاره می شود: نوشیدنی های بهشتی، سایه ی بهشتی و میوه های رسیده، خدمتکاران جوان و .... و انواع نعمت های بهشت و مواهب آن آشاره شده است. وهمین طور راه های رسیدن به مقام ابرار را بررسی نموده ایم که دعا، ایثار، ذکر و تفکر از مهم ترن آن است. و در خاتمه به موانع و آسیب ها پرداخته و از بزرگ ترین مانع برّ در اینجا یعنی فراموشی بحث نموده و همینطور موانع دیگری مانند نادانی، خودخواهی، دنیا طلبی، شیطان، بخل و بحران معنویت را یادآور شده ایم. و در آسیب های برّ از منت گزاری و ریا سخن گفته شده است. و در پایان نتیجه ای از تحقیق آورده شده است.

این رساله که تحت عنوان «همزیستی مسلمانان با کفار از دیدگاه قرآن» تدوین یافته در یک مقدمه و سه فصل و یک نتیجه گیری کلی تهیه و تنظیم گردیده است. به این صورت که در نخستین مقدمه ای طرح تحقیق، پرداخته شده است. سپس در فصل اول: درباره کلیات از قبیل: تبیین موضوع، هدف تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق، روش تحقیق، پیشینه ای بحث و نوآوری، پرسش های تحقیق، فرضیه تحقیق، بررسی مفهومی و مصداقی کافر از قبیل: معنای لغوی واصطلاحی کافر و مصداق کافر (اهل کتاب، مشرکان و ملحدان، مرتد) بحث و بررسی شده است. در فصل دوم: اصول کلی همزیستی با کافران از قبیل: اصول کلی در روابط صلح آمیز مسلمانان با کافران مانند: (صلح و همزیستی مسالمت آمیز، پایبندی به معاهدات و پیمان ها، حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف ها، تألیف قلوب) و اصول کلی در روابط قهرآمیز مسلمانان با کافران مانند: (آمادگی رزمی، حفظ اسرار و اطلاعات، مقابله به مثل، اسیران کافر) بحث و تدوین شده است. در فصل سوم: ابعاد همزیستی مسلمانان با کافران از قبیل: روابط فردی و اجتماعی مسلمانان با کافران مانند (رفتار نیک اجتماعی، رعایت عدالت در برخوردها، احسان و نیکی به معاهدات، پای بندی به عهد و پیمان ها...) و روابط فرهنگی مسلمانان با کافران مانند: (مناظره های علمی و عقیدتی، تبلیغ کافران در شهرهای اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر در سرزمین های اسلامی) و روابط حقوقی مسلمانان با کافران مانند (ارث، دیه، قصاص، امانتداری، ازدواج) و روابط اقتصادی بین مسلمانان و کافران مانند: (قرض، داد و ستد، ربا) و روابط سیاسی میان مسلمانان و کافران مانند (نفی سبیل، به رسمیت شناختن دولت های کفر) مورد بحث قرار گرفته است.