نام پژوهشگر: غلام‌رضا مغیسه

مبانی حقوق از دیدگاه قرآن و حدیث
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  سلطان احمدی   حسن وحدتی شبیری

حقوق به معنای مجموعه قواعد و مقرراتی است که برای تنظیم روابط افراد و استقرار نظم در جامعه وضع می گردد. پژوهش حاضر کوشیده است تا ویژگی های قواعد حقوقی را بر اساس اصول موضوعه ای که در اربتاط با حقوق از قرآن کریم و احادیث استنباط می شود، تبیین و توجیه نماید. اصول و مفاهیمی که ویژگی قواعد حقوقی با توجه به آن توجیه می شود، بر اساس آموزه های اسلامی، شامل خدامحوری و توحید، اصل معاد، کرامت ذاتی و اکتسابی انسان، اصل عدالت و اصل حکمت بالغه الهی می باشد. قانون گذاری انسان بدون اذن الهی، با ربوبیت تشریعی خداوند منافات دارد، پس قواعد حقوقی و ویژگی های آن مانند اعتبار و الزامی بودن، باید مبتنی بر توحید و پذیرش حاکمیت خداوند باشد. همچنین بر اساس کرامت ذاتی انسان، همه انسان ها آزاد و مختار آفریده شده اند، و تنها کسی می توان قوانین متناسب با فطرت و کرامت ذاتی او جعل نماید که از همه گستره وجودی انسان آگاهی کامل داشته باشد؛ پس فقط خداوند می تواند و حق دارد که برای ا نسان قانون وضع کند. بر این اساس، تنها قوانینی عادلانه خواهد بود که از سوی خداوند متعال جعل و اعتبار شده باشد. عدالت نه تنها تأمین کننده نظم و امنیت اجتماعی است، بلکه تأمین کننده سعادت و فضیلت انسان نیز می باشد. همچنین حکمت بالغه الهی اقتضا می کند که تمام احکام الهی عادلانه باشد، و در این راستا، تفاوت های ظاهری احکام نیز توجیه می گردد. از سوی دیگر، ایمان به توحید، عدالت و حکمت خدا بدون ایمان به معاد کامل نمی گردد، و ایمان به معاد ضامن اجرایی تمام قوانین الهی و انگیزه اصلی تهذیب و عمل به تکلیف است. سرانجام آن که از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین(، انبیایالهی، ایمه اطهار و فقهای عادل در امر کشف، بیان و اجرای قوانین از جانب خدا مأذون بوده، و اطاعت از آن ها لازم است.