نام پژوهشگر: اظهر علی موسوی

خداشناسی در صحیفه سجادیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1386
  اظهر علی موسوی   محمدعلی مجد فقیهی

بنده به حسب توان علمی خود، بحث «خداشناسی در صحیفه سجادیه» را به ترتیب ذیل پرداختم: بحث ما مشتمل بر شش فصل می باشد، فصل اوّل مشتمل بر کلیات است که در آنها، مختصر زندگی امام سجاد(ع)، معرفی اجمالی صحیفه سجادیه، انواع شناخت، اهمیت شناخت خدا، ضرورت بحث، طرح مسأله، سوالات فرعی، فرضیه ها، هدف، پیشینه بحث، پرداخته ام. در فصل دوم: بحث را به دو قسم تقسیم کرده ام: 1. امکان شناخت خدا، 2. ابزار شناخت، امکان شناخت از جهت کنه ذات الهی محال می باشد، البته از شناخت لازم محروم نیستم، می توانیم خداوند قدوس را در یک حد بشناسیم، در ابزار شناخت، عقل، فطرت، حس، قلب را مطرح نموده ام، با عقل، فطرت، قلب می توان خداوند را درک کنیم، البته از حس هرگز شناخت خداوند قدوس ممکن نمی باشد، از براهین عقل که مطرح نموده ایم، برهان نظم، برهان وجوب و امکان، و برهان صدیقین هستند، شناخت به عقل و فطرت، شناخت حصولی است، و شناخت به قلب شناخت حضوری است که اشرف ترین راه به رسیدن و شناخت خداوند می باشد. در فصل سوم: شناخت خدا از راه، آیات، مطرح نموده ام، که این بحث به دو بخش تقسیم نمودم: 1. آیات انفس، 2. آیات آفاق، در بحث اوّل، نشاهای خداوند که در خود جسم انسان، می باشند مطرح نمودیم، مثل آفرینش انسان، خواب انسان روزی انسان و غیره، در بحث دوم نشاهای که در عالم جهان موجود می باشد بحث کرده ام، که حسب ذیل می باشند: 1. آیات خدا در قمر، 2. آیات خداوند در آفرینش شب و روز 3. آیات الهی در رعد، برق، ابر، باران، 4. آیات الهی در کوه ها از دعای صحیفه سجادیه و آیاتی قرآنی بحث را پرداختم. در فصل چهارم، درباره صفات خداوند بحث کرده ام اوّل تقسیمات صفات را ذکر کرده و سپس از جهت صفات ثبوتیه و سلبیه بحث کرده ام، در صفات ثبوتیه خدا، عالم، قادر، حی، عزیز، مرید، سمیع، بصیر، ازلی و ابدی، رحمن، رحیم، حکیم، حلیم را ذکر کردم، و در صفات سلبیه، نفی مثل نفی ضد، نفی شرک، نفی رویت، نفی جسم، مکان، جهت، و نفی حلول را بیان کرده ام. فصل پنجم درباره آثار معرفت خداوند است که در آنها، خوف، امید، اطمینان، آمادگی آخرت، موحد بودن، شکر، خشوع و خضوع و توکل را بیان نموده ام. فصل ششم، استنتاج و جمع بندی است، که کل فصول را به طور اجمال از جهت جمع بندی و استنتاج ذکر کرده ام.