نام پژوهشگر: مجتبی حیدر شیرازی

تحدی و مراحل آن در قرآن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  مجتبی حیدر شیرازی   مصطفی محامی

قرآن معجزه جاوید و ماندگار رسول خدا (ص) دریای بی کران معارف الهی است که طراوت و تازگی آن در هر عصری نمایان است. در طول تاریخ پر برکت آن از زوایایی گوناگون مورد تدبر و اندیشه قرار گرفته است. زیرا هر جهت آن برای هدایت بشر انگیزه آور است.یکی از دریچه های حقیقت نمای قرآن، بحث تحدی آن است که معجزه بودن قرآن را ثابت می کند. به همین خاطر در این پایان نامه بحث تحدی بیان شده است که شش فصل را در بر می گیرد. فصل اول: در بیان کلیات و مفهوم شناسی اختصاص دارد. فصل دوم: بحث پیش زمینه های تحدی را بیان کرده ایم؛ پیامبر ادعای نبوت کرد؛ کفار اولا انکار کردند سپس تهمت های ناروایی زدند؛ جواب تهمت ها از طرف خدا داده شد سپس آنها تقاضا اعجاز کردند. پیامبر (ص) قرآن را معجزه قرار داد و همه را به تحدی فرا خواند. فصل سوم: تحدی و ارکان تحدی و پیشینه را بیان کردیم که عرب در دوران جاهلیت مقارن بعثت پیامبر (ص) در شعر و سخنوری و فصاحت و بلاغت به اوج شکوفای رسیده بود. حکمت الهی اقتضا کرد که معجزه پیامبرش را در آن زمان از نوع کلام فصیح و بلیغ باشد؛ از این رو قرآن را که فصیح ترین و بلیغ ترین کلام الهی است؛ بر پیامبرش نازل کرد. قرآن همه جهانیان را به مبارزه دعوت کرد و قاطعانه از همگان می خواهد که اگر می توانید حتی یک سوره مانند قرآن بیاورید.تحدی قرآن از جهت مخاطب و زمان و محتوی و معارف گستره دارد. در فصل چهارم : مراحل تحدی را بیان کردیم از حیث نزول آیات تحدی نظریه های در این مورد بیان و نقد و بررسی شده. در جواب اینکه چرا اول کل قرآن در مرحله دوم به یک سوره در مرحله سوم به ده سوره و در مرحله آخر به یک سوره تحدی شده؛ هشت تا اقوال و نظریه ها را بیان کردیم و این نظر را انتخاب کردیم که چون موقعیت هر یک از تحدی ها به نسبت الفاظ، محتوی، ارتباط به ماقبل و مابعد آیه دارد؛ تحدی ها نیز متفاوت است. در فصل پنجم: عکس العمل مخالفان را در برابر تحدی بیان کردیم. که چون مخاطبان نخستین قرآن آشنایی دیرینه با تحدی و مبارزه طلبی در عرصه سخن را داشتند؛ نه تنها آنان نتوانستند بلکه بزرگترین استادان سخن در برابر آن سر تسلیم فرود آورد؛ زانو زدند. ولی یک عده در طول تاریخ اسلام همواره در تلاش بوده اند؛ هم در زمان پیامبر (ص) و هم در بعد از پیامبر؛ فردی و گروهی؛ که پاسخ تحدی بدهند و در کتب تاریخ کلماتی هم سجع و هم قافیه را بعنوان معرضه با قرآن نسبت داده اند؛ ولی از یک سو چون این نسبتها معلوم نیست صحیح باشند و انگیزه آنان چه بوده از سوی دیگر این کلمات به اندازه ای پوچ و بی معنی اند نه تنها به هیچ وجه قابل مقایسه با کلام الهی نیست؛ بلکه بیشتر به مزاج شوخی شباهت دارد تا همانند قرآن. در دوران معاصر یک نویسنده مسیحی در معارضه با سوره های حمد و کوثر برخاسته که بیشتر موجب رسوایی اش شده بر عظمت قرآن افزوده. اخیرا برخی از دشمنان اسلام سوره های دروغین به نامهای ایمان، وصایا، تجسد و مسلمون را بر صفحه اینترنت منتشر کرده اند که بیشتر در این سوره اهانت به اسلام و مسلمین کرده است؛ و حتی 90 درصد از خود قرآن سرقت کرده اند؛ این را سرقت می گویند نه معارضه ادبی. بنا بر این باید گفت اساسا کسی بر مقابله با قرآن توانایی ندارد و این اعلام قرآن که قاطعانه می فرماید: "لن تفعلوا...هرگز نمی توانید مانند قرآن بیاورید" پابرجاست. و در فصل ششم بعضی شبهات و اشکالات را مطرح و پاسخ داده شده است.