این تحقیق چهار فصل دارد که در فصل اول، معنای عقل از دیدگاه مولانا و غزالی بررسی شده است که در مجموع مولانا عقل را به پنج معنا می داند که عبارت می شوند از عقل غریزی، تجربی، عملی، عقل به معنای علوم ضروری، عقل سلیم که با روایات معصومین (ع) نیز مطابقت دارد. فصل دوم «ارزش و جایگاه عقل» از نگاه مولانا بررسی شده است. فصل سوم پیرامون قلمرو عقل بحث شده است، در این که مولانا محدوده عقل و دایره کاربرد آن را تا چه حد می داند؟؛ نتیجه بدست آمده آن است که مولانا عقل را به دوگونه تقسیم می کند. عقل کلی که آن را می ستاید و از آن به زیر مجموعه عالم هستی تعبیر می کند و انبیاء (ع) را عقل کل می خواند و ما در این جا با دقت تمام معنای عقل کل را از دیدگاه مولانا بررسی می کنیم. قسم دیگر، عقل جزیی است که مولانا آن را در حیات انسان لازم و ناکافی می داند تا این که هماهنگ با عقل عملی بشود. فصل چهارم نیز پیرامون آسیب شناسی عقل است که مولانا هوی، حرص، طمع، وهم و خیال و... را متضاد با عقل می داند.