نام پژوهشگر: عین‏اله روحی مقدم

ارزیابی شدت بیابان‏زایی با استفاده از مدل imdpa درمنطقه چاهداشی نهبندان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زابل - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1392
  نجمه حسینی   عین‏اله روحی مقدم

پدیده‏ی بیابان‏زایی به عنوان فرایند زوال اکوسیستم‏های طبیعی و کاهش استعدادهای بالقوه در نواحی خشک تا نیمه‏مرطوب باعث شده تا خود را به اشکال مختلف در مناطق گوناگون کره‏ی زمین نشان دهد. لذا مقا بله با آن در تمام مناطق درگیر با این مسئله بسیار کارساز و سودمند خواهد بود. در این زمینه می توان باارائه‏ی راه‏کارها و روش‏های مدیریتی مناسب و کارآمد از شدت این پدیده کاسته و حتی از گسترش آن جلوگیری به عمل آورد . برای دست‏یا بی به این هدف ابتدا می بایست از فرایند‏های بیابان‏زایی، عوامل تشدید کننده و میزان شدت و ضعف آن آگاهی کامل داشت تا بتوان به ارائه‏ی مدلی مناسب جهت شناخت و کنترل بیابان‏زایی دست یافت. بنابراین شناخت معیارها و شاخص‏ها به منظور ارائه یک مدل برای نشان دادن شدت بیابان‏زایی و تعیین مهم‏ترین عوامل موثر برآن جهت جلوگیری از گسترش فاکتورهای بیابان‏زایی ضرورت دارد. تحقیق حاضر به منظور بررسی شدت بیابان‏زایی در منطقه چاهداشی به وسعت 313281.5 هکتار واقع در 36 کیلومتری غرب شهرستان نهبندان، بر اساس روش imdpa صورت گرفت. برای به‏کارگیری مدل با توجه به شرایط منطقه 3 معیار و 10 شاخص بیابان‏زایی برای تهیه نقشه شدت بیابان‏زایی منطقه استفاده شد. معیارهای بیابان‏زایی شامل: اقلیم، پوشش گیاهی و فرسایش بادی می‏باشد. سپس برای هر معیار شاخص‏های آن در تک تک واحدهای کاری منطقه بررسی و وزن‏دهی شد. با محاسبه میانگین هندسی شاخص‏ها و بهره گیری از نرم افزار arcgis نسخه 9، نقشه‏های مربوط به وضعیت هر معیار یا لایه اصلی تهیه شد. در انتها از میانگین هندسی معیارها نقشه شدت بیابان‏زایی منطقه تهیه گردید. نتایج نشان داد که 52/28 درصد از منطقه در کلاس متوسط بیابان زایی و 48/71 درصد در کلاس شدید بیابان‏زایی قرار می‏گیرند. معیار پوشش گیاهی با ارزش عددی 41/2 در کلاس متوسط و معیار فرسایش بادی و معیار اقلیم به ترتیب با ارزش عددی 84/2 و 32/3 در کلاس شدید بیابان‏زایی قرار می‏گیرند. از میان شاخص‏ها، شاخص خشکی با ارزش عددی 99/3 بیشترین تأثیر و شاخص تجدید پوشش گیاهی با ارزش عددی 32/2 کم‏ترین نقش را در بیابان‏زایی منطقه دارند.