چکیده بررسی حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی وزرای سامانی به وسیله: اسد الله شفیعی سامانیان در قرن سوم هجری در ماوراءالنهر حکومتی را پی افکندند که از ری تا طراز(در کرانه سیحون) را در بر گرفت که نه تنها در تاریخ ایران بلکه جهان اسلام تأثیر گسترده ای داشته است. پایان نامه حاضر بر آن است که به بررسی حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی وزرای این دولت بپردازد که در گام نخست به خاستگاه و حیات سیاسی دولت سامانی و در گام دوم از نهاد وزارت، بررسی مفهوم این واژه، اهمیت و ضرورت این مقام، و پیشینه این نهاد از آغاز تا دوره سامانی سخن به میان آورد و در گام سوم دوران اقتدار و ضعف وزرای این دولت را مورد بررسی قرار دهد و در گام آخر به نقش این وزرا در تأسیس نظام اداری و رستاخیز فرهنگی بپردازد. در این پژوهش همچون بیشتر تحقیقات تاریخی روش اسنادی و منابع نوشتاری مورد مطالعه قرار گرفته و از منابع معتبر مکتوب که در دسترس هستند استفاده شده که پس از فیش برداری و تجزیه و تحلیل، به شیوه ای منظم در راستای فرضیات تحقیق به صورت علمی به رشته تحریر در آمده است. در این دوره وزرا با پشتیبانی امیران سامانی در راه ارتقای فرهنگی و عظمت ایران باستان نقش قابل انکاری را برداشتند. همچنین با تلاش های خود در این زمان دست به نوآوری هایی در عرصه دیوانی و اداری در این دولت زدند به گونه ای که آن را بالغ و منظم ساختند و سرمشقی برای دیگر حکومت های شد که بعد از سامانیان قدرت را بدست گرفتند. وزرای سامانی که خود اکثرا اهل علم و دانش بودند در کنار این تشکیلات منظم اقدام به پرورش کسانی کردند که توانستند هویت از دست رفته خود را باز آوردند و باحمایت از شعرا و رواج زبان فارسی که مهمترین رکن فرهنگی یک ملت به حساب می آید بزرگترین خدمت را به ایران وزبان فارسی کردند. کلمات کلیدی: سامانیان، وزیر، وزارت، فرهنگ، جیهانی، بلعمی.