نام پژوهشگر: نعمتاله اعتمادی
محبوبه شمس بهرام بانی نسب
امروزه تولید گل بریده و گیاهان زینتی از اهمیت بالایی در جهان برخوردار شده است. گل رز با اختصاص بیش از یک سوم از تولید گل های بریدنی، مهمترین گل بریده جهان محسوب شده و در ایران به طور وسیعی در کشت بدون خاک تولید می شود. تغذیه متعادل یکی از مهمترین عواملی است که کمیت و کیفیت گل رز را تحت تاثیر قرار می دهد. تشخیص نیاز غذایی گیاه و روش برطرف کردن کمبود، دو عامل مهم در مدیریت تغذیه می باشند. در واقع شناخت کافی در مورد نیاز غذایی گیاه جهت افزایش عملکرد و دوری از اتلاف عناصر غذایی امری ضروری است. بنابراین پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر محلول های غذایی حاوی غلظت های مختلف کلسیم و بر، در رشد، کیفیت و غلظت عناصر بر وکلسیم رز رقم ’ایزی لاور‘ در کشت بدون خاک طراحی شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل با پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل سه سطح کلسیم (5/2، 5 و 5/7 میلی مولار) و سه سطح بر (25، 50 و 75 میکرو مولار) بود. در طول آزمایش صفاتی از جمله طول و قطر ساقه، طول و قطر گل، طول و قطر دمگل و عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفت. در پایان آزمایش نیز وزن تر و خشک، طول، میانگین قطر، تعداد و سطح ریشه ها تعیین شد. همچنین غلظت بر و کلسیم برگ ها وگلبرگ ها مورد اندازه گیری قرار گرفت. تجزیه آماری داده ها توسط نرم افزار sas و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون کمترین اختلاف معنی دار در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد 75 میکرو مولار بر به همراه 5/7 میلی مولار کلسیم در محلول غذایی سبب تولید طویل ترین ساقه های گل دهنده شد. قطورترین ساقه ها نیز مربوط به تیمار 50 میکرو مولار بر و 5/7 میلی مولار کلسیم در محلول غذایی بود. هیچ یک از تیمارهای بر وکلسیم طول و قطر گل را تحت تاثیر قرار ندادند. اگرچه قطر دمگل تحت تاثیر تیمارهای بر و کلسیم قرار نگرفت اما سطح 5/2 میلی مولار کلسیم و 25 میکرو مولار بر سبب افزایش طول دمگل نسبت به سایر تیمارها شد. نتایج نشان داد برترین تیمار در افزایش عملکرد مربوط به کاربرد بر در غلظت 50 میکرو مولار و کلسیم در غلظت 5/2 میلی مولار بود. نتایج همچنین نشان دهنده اثر معنی دار بر و کلسیم روی رشد و نمو ریشه ها بود به طوری که کاربرد بالاترین غلظت های بر و کلسیم در محلول غذایی سبب تولید گیاهانی با برترین شاخص های رشد ریشه ای شد. اثرات متقابل نیز نشان داد کاربرد 75 میکرو مولار بر به همراه 5 میلی مولار کلسیم در محلول غذایی باعث تولید بیشترین تعداد و بلندترین ریشه ها شد. همچنین بیشترین وزن تر و خشک ریشه ها مربوط به تیمار 50 میکرو مولار بر و 5/7 میلی مولار کلسیم بود. با افزایش غلظت کلسیم و بر در محلول غذایی، غلظت کلسیم برگ ها و گلبرگ ها افزایش یافت. بیشترین غلظت کلسیم برگ ها و گلبرگ ها نیز مربوط به تیمار 75 میکرو مولار بر و 5/7 میلی مولار کلسیم بود. افزایش بر تاثیر معنی داری روی غلظت بر برگ ها و گلبرگ ها داشت. نتایج نشان داد غلظت بالای کلسیم جذب بر توسط گیاه را کاهش داد. بیشترین غلظت بر برگ ها و گلبرگ ها در تیمار 75 میکرو مولار بر و 5 میلی مولار کلسیم به دست آمد. گلبرگ ها در مقایسه با برگ ها غلظت بر وکلسیم کمتری داشتند.
حامد عالی پور امرایی نعمت اله اعتمادی
درخت چنار از جمله مهمترین درختان مورد استفاده در فضای سبز شهری ایران می باشد. درختان چنار در اغلب نقاط شهرها دچار مسائل مختلف تغذیه ای از جمله کمبود و سمیت عناصر غذایی معدنی می شوند. از جمله این مشکلات می توان به مسئله ی زرد برگی اشاره نمود. از طرفی یکی از عوامل محدود کننده ی گسترش فضاهای سبز شهری، تأمین آب برای گیاهان می باشد. کم آبیاری یک راهکار بهینه برای صرفه جویی در مصرف آب در شرایط کم آبی و در نهایت کاهش هزینه مورد نیاز جهت تأمین آب برای گیاهان فضای سبز است. همچنین ممکن است تلقیح ریشه گیاهان با قارچ میکوریزا بتواند به عنوان راهکاری جهت کاهش نیاز آبی گیاهان به کار گرفته شود. این بررسی به منظور ارزیابی تأثیر تلقیح درختان چنار با قارچ میکوریزا به صورت دو آزمایش مجزا اجرا گردید. آزمایش اول به منظور تعیین تأثیر تلقیح قارچ میکوریزا بر واکنش نهال های چنار به سطوح مختلف آب کاربردی (تأمین 50 و 100 درصد نیاز آبی) انجام شد. در آزمایش دوم تأثیر تلقیح میکوریزایی بر روی جذب عناصر و میزان کلروز برگ در درختان بالغ چنار مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش اول در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تکرار و آزمایش دوم در دو سال 91 و 92 و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شش تکرار صورت پذیرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد که صرف نظر از سطح آبیاری تلقیح گیاهان توسط میکوریزا باعث افزایش معنی داری در اکثر شاخص های رشدی از قبیل سطح برگ، کلروفیل و وزن تر و خشک در نهال های چنار گردیده است. همچنین محتوای آب نسبی با کاربرد قارچ میکوریزا افزایش یافت. از طرفی غلظت پرولین در برگ نهال های چنار در شرایط کم آبیاری افزایش یافت. همچنین غلظت عنصر فسفر در گیاهان تلقیح شده نسبت به گیاهان تلقیح نشده به طور معنی داری افزایش یافت. در آزمایش دوم تلقیح درختان چنار با قارچ میکوریزا باعث افزایش معنی دار اکثر شاخص های رشدی و فیزیولوژیک از قبیل رشد شاخه های سال جاری، قند محلول، کلروفیل، شاخص های فتوسنتزی و رفتار روزنه ای ازقبیل قطر و تعداد روزنه باز و همچنین افزایش جذب برخی از عناصر از قبیل نیتروژن و روی نسبت به شاهد گردید. در حالی که کلروز برگ در گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریزا نسبت به گیاهان شاهد به طور معنی داری کاهش یافت. هر چند که تلقیح میکوریزایی در اکثر موارد تفاوت معنی داری با سایر تیمارها نداشت. در مجموع نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که تلقیح با قارچ های میکوریزا، رشد گیاهان تحت تنش را به واسطه اثر مثبت بر جذب عناصر غذایی، افزایش میزان کلروفیل و در نهایت افزایش فتوسنتز بهبود می بخشد. پیشنهاد می شود که در مناطق خشک و کم آب از روش مدیریتی کم آبیاری با کاربرد قارچ میکوریزا برای ذخیره آب مصرفی استفاده گردد.