نام پژوهشگر: کامران زینالزاده
مریم ثاقبی حجت احمدی
شوری خاک مشکلی است که اخیرا در تمامی اراضی تحت آبیاری، بدون آبیاری و مراتع در سراسر جهان به چشم می خورد. خاک های شور همراه با خاک های غیر شور پراکنده هستند بنابراین زارعین ناچارند اراضی شور را نیز همراه خاک های غیر شور کشت و کار کنند و امکان برداشت محصول از تمامی اراضی کاشت شده را نداشته و افزایش هزینه های عملیاتی باعث کاهش رغبت به کشاورزی خواهد شد. بنابراین اصلاح یا به حداقل رسانیدن اثرات شوری در خاک از ضروریات است. در راستای حل این مشکل، موضوع تجمع و حرکت املاح و مدلسازی آن در سالهای اخیر بسیار مورد توجه بوده و مطالعات زیادی در این مورد صورت گرفته است. بدلیل اینکه انجام آزمایش های مزرعه ای به منظور تعیین مقدار بهینهآب مصرفی برای اصلاح شوری، بسیاروقت گیر و پرهزینه بوده، بنابراین استفاده از مدل های کامپیوتری (رایانه ای) آبشویی رایج شده است. ولی قبل از به کارگیری چنین مدل هایی، درستی نتایج آنها باید در مقایسه با نتایج آزمایش های مزرعه ای تعیین شود. در این پژوهش مدل رایانه ای ctran/w در شبیه سازی نیمرخ خاک از نظر شوری آن، حاصل انجام آزمایش های آبشوییمورد ارزیابی قرار گرفت و از داده های آزمایشی که به صورت کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح پایه کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری واقع در چاه افضل استان یزد انجام شد، استفاده شده است. تیمارهای آزمایشی در این طرح شامل ترکیبی از دو سطح عمق آب آبشویی 15 و 20 سانتیمتر و دو سطح فاصله زمانی آبشویی 3 و 6 روز می باشند. مدل ctran/w در گام های زمانی مختلف برای تیمارهای آزمایشی توانست غلظت شوری را در عمق-های مختلف خاک به خوبی شبیه سازی کند و بر اساس شاخص های آماری محاسبه شده، نتیجه رضایت بخشی داشته است. و مدل با وجود اختلاف مقادیر پیش بینی شده و اندازه گیری شده شوری در آبشویی، توانست روند شوری زدایی خاک را به نحو قابل قبولی پیش بینی نماید.