نام پژوهشگر: علیرضا رستمی قفس ابادی

بررسی ماهیت فقهی نمایندگی مجلس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1391
  مهدیه زارع خورمیزی زارع خورمیزی   سید یوسف علوی وثوقی

امروزه پارلمان (مجالس قانونگذاری) قلب دموکراسیهای معاصر است. گستره وظایف و اختیارات نمایندگان، آنان را به عناصری موثر و نقش آفرین در اداره جوامع سیاسی تبدیل کرده است. در این پژوهش، علاوه بر بررسی و نقد برخی از مهم ترین نظریات در باره ماهیت نمایندگی، برآنیم تا با کاوشی در قواعد حوزه فقه و با توجه به ویژگیهای خاص نمایندگی و با در نظر گرفتن مولفه ها و شاخصه های ویژه پیمان نمایندگی، به این پرسش پاسخ دهیم که ماهیت فقهی نمایندگی مجلس چیست؟ و رابطه میان انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان از کدام نوع پیمانها و قراردادهاست. بنابراین پژوهش را در دو بخش تنظیم کرده ایم ؛ بخش اول: کلیاتی مثل 1-پیشینه شکل گیری مجلس 2-ساختار قدرت در جمهوری اسلامی ایران و..در فصل دوم : مفاهیمی مانند: 1. نماینده 2.وکالت 3 .جعاله 4.نقابت اشاره شده است. بخش دوم: که بخش اصلی این پژوهش است و با دقت نظر و تفصیل بیشتری مورد بررسی قرار گرفته وان ماهیت فقهی نمایندگی مجلس است ونظریات مختلف مثل نظریه وکالت،که یکی از مهم ترین نظریه ها در باب ماهیت نمایندگی است. وکالت، نهادی قدیمی و ریشه دار در فقه است که فقها در کتاب الوکاله از ان سخن گفته اند، عقدی است جایز که آن را به «استنابه فی التصرف» یعنی «نایب گرفتن در تصرف» تعریف کرده اند . لذا گروهی بر این اعتقادند که نمایندگی مجلس نوعی وکالت است و نماینده پارلمان در امور تقنینی و وظایف مربوط، وکیل مردم است. به تعبیر دیگر مردم (رأی دهندگان) موکل، نماینده مجلس، وکیل و رابطه بین این دو وکالت است. همچنین نضریات دیگری نیز مطرح است مانند؛ نظریه جعاله، نظریه نقابت ونظریه کارگزاری ولایت فقیه، که، تلاش شده است همراه با نقد ادله، مساله را مورد واکاوی قرار داده است .و در فصل اخر از این بخش، مستقل بودن نهاد نمایندگی را مورد تحلیل قرار داده است. که قول مختار نیز همین است.