در این پژوهش تلاش گردیده است به معرفی و بررسی و تحلیل عبارات از پیش ساخته در زبان که با عنوان فرمول واره نیز یاد می شوند، پرداخته گردد. به همین منظور ارائه تعاریف و دیدگاه های مختلف جهت شناساندن این مقوله ضروری مفروض گردید. از طرفی با توجه به مهجور و نا آشنا ماندن عبارات از پیش ساخته، منابع چندانی خصوصا" در مورد زبان فارسی، در دست نبود؛ لکن با وجود کمبود منابع، تصمیم نگارنده بر شناساندن این حوزه مورد غفلت واقع شده زبان، تغییر نیافت. اصلی ترین دلیل دور از نظر ماندن این حوزه، تقابل آن با ویوگی زایایی زبان است که در دهه های اخیر اکثر موضوعات زبانی را تحت الشعاع خود قرار داده است. در فصل اول این پژوهش به معرفی عبارات از پیش ساخته و بیان مسائل کلی پرداخته گردیده است. فصل دوم به مرور آثار پیشین در خصوص این گونه عبارات اختصاص دارد، ولی همانگونه که ذکر شد، آثار چندانی خصوصا در مورد زبان فارسی یافت نگردید. فصل سوم این پژوهش به ارائه مبانی نظری و بیان دیدگاه های مختلف و همچنین ارائه طرح های منتوع جهت طبقه بندی عبارات از پیش ساخته اختصاص یافته است. چهار منظر صورت، کاربرد، معنا، و منشا پیدایش عبارات از پیش ساخته، به عنوان اصلی ترین مشخصه ها جهت طبقه بندی عبارات، ارائه شده است. در ادامه و در فصل چهارم برخی عبارات از پیش ساخته متداول در زبان فارسی ارائه شده است و این عبارات بر مبنای کاربرد زبانی، طبقه بندی شده اند، تا به نوعی با توجه به کاربرد های بسیار متنوع عبارات پیش ساخته و گستره این گونه عبارات، اهمیت این حوزه نمایان گردد. داده ها از منابعی همچون فرهنگ کوچه – که به ارائه عبارات عامیانه پرداخته است – و همچنین از گویش روزمره جامعه فارسی زبان، گردآوری شده است. نحوه تحلیل و طبقه بندی داده ها نیز تا حدود زیادی بر گرفته از الگوی ارائه شده توسط ری و پرکینز(2000) می باشد.در این الگو، عبارات از پیش ساخته زبان انگلیسی بر مبنای دو مولفه تاثیر متقابل اجتماعی و محدودیت های حافظه، طبقه بندی شده اند. در آخر و در فصل پنجم نیز نتیجه گیری ها و پیشنهاد هایی برای پژوهش های آتی ارائه گردیده است به ضعم نگارنده، مهمترین دستاورد این پژوهش، رونمایی و شناساندن گستردگی عبارات از پیش ساخته، و بررسی اهمیت کاربرد این عبارات در زبان فارسی می باشد؛ که این امر می تواند فتح بابی جهت انجام پژوهش های تخصصی تر آتی گردد.

چکیده: هدف این پژوهش بررسی متون درسی بخوانیم و بنویسیم پایه اول و دوم مقطع ابتدائی به لحاظ تاثیر در رشد آگاهی واجشناسی دانش آموزان است. جامعه آماری این پژوهش کتاب های درسی بخوانیم و بنویسیم پایه اول و دوم دبستان می باشد. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا برای اثبات فرضیه های تحقیق استفاده شده است. از آنجا که روش تحقیق از نوع کتابخانه ای و تحلیل محتوای کتاب های درسی بوده است، فرضیه اول تحقیق را با توجه به مطالعاتی که در این زمینه انجام رسیده است، به اثبات رساندیم. در مورد فرضیه دوم تحقیق با بررسی کتب درسی، مباحث و تمرینات زیادی از کتاب های درسی مشاهده شد که می توان آنها را در رشد آگاهی واج شناختی دانش آموزان موثر دانست. اما مباحثی مانند نشانه های هم آوا، آواههای چند نشانه ای و نشانه هایی که از لحاظ آوایی خوانده نمی شوند، در کتاب های درسی مخصوصاً کتابهای اول دبستان کمتر مشاهده می شود. از آنجا که این ویژگی های زبان فارسی می تواند سبب ایجاد خطا در خواندن و نوشتن دانش آموزان می شود، توجه و ذکر تمرینات بیشتر می تواند کمک بهتری در زمینه آموزش دانش آموزان داشته باشد. در مورد فرضیه سوم: از لحاظ رنگ مورد استفاده برای پس زمینه تصاویر، بیشتر از رنگ های سرد در متن کتاب های درسی استفاده شده است، که از نظر روانشناسی رنگ ها، این نوع رنگ ها تاثیر کمتری نسبت به رنگ های گرم در ماندگاری و تثبیت اشکال در ذهن دانش آموزان دارند. از لحاظ کادرهای مورد استفاده برای تصاویر مورد استفاده در متن کتاب های درسی، کادرهای مربعی بیشترین کاربرد را در کتاب های درسی دارند، که می توان گفت یکی از بهترین کادرهای مورد استفاده برای تصاویر موجود در کتاب های درسی است. تصاویر موجود در این چهار کتاب درسی از نظر مکانی با متن درس به صورت هم جا هستند، که این هم به لحاظ مکانی بهترین موقعیت تصویر مخصوصاً برای دانش آموزان در سال های اولیه دبستان می باشد و هم باعث قابل فهم تر شدن و تثبیت واژه های موجود در متن در ذهن دانش آموز می شود.

فرانقش منطقی یکی از نقشهای زبان و یکی از بخشهای دستور در چارچوب دستور نقشگرای نظام مند است که به واحدهای مرکب می پردازد. هدف اصلی در این پایان نامه ارائه توصیفی از بخش فرانقش منطقی در دستور زبان فارسی است و از آنجایی که تمرکز در این پژوهش روی مرتبه بند است، در این حین انواع ترکیب بندی یا همان بند مرکب در چارچوب دستور نقشگرای نظام مند در زبان فارسی بررسی خواهند شد. هدف ضمنی دیگر بررسی این مطلب است که آیا مفاهیم نظری مطرح شده در فرانقش منطقی کاملاً با ویژگیهای دستور زبان فارسی مطابقت دارد یا خیر. در طی این پژوهش مشخص شد که مفاهیم نظری مطرح شده در فرانقش منطقی بر ویژگیهای زبان فارسی منطبق هستند. این پژوهش به روش اکتشافی صورت می گیرد. نمونه های هر یک از مفاهیم نظری مطرح شده در بخش فرانقش منطقی، روی یک پیکره رایانه ای از متون طبیعی زبان فارسی مورد جستجو قرار گرفته و ویژگیهای آنها در زبان فارسی بررسی شده اند.