نام پژوهشگر: محمد اکبریان تفاقی
فهیمه زارعی امیرحسین امیرخانی
یکی از کلیدی ترین عوامل کسب مزیت رقابتی پایدار برای سازمان ها، بهره مندی صحیح از فناوری ها و سیستم ها از جمله سیستم های اطلاعاتی است، که صِرف برخورداری از آن نمی تواند عامل موفقیت یک سازمان باشد. بلکه آنچه می تواند در این مهم موثر باشد، استفاده بهینه از سیستم اطلاعاتیِ با کیفیت و به تبع آن اتخاذ تصمیماتی بهبود یافته برمبنای اطلاعات مفید است. هدف اصلی این مقاله ی دو بخشی، تبیین شاخصه های کیفیت سیستم اطلاعاتی (isq ) و بررسی تأثیر آن بر کیفیت تصمیمات کاربران (اعم از مدیران و کارشناسان) به روش میدانی است. بخش نخست این پژوهش، به ارائه مدلی جامع و بدیع برای سنجش isq بر اساس مدل های موفقیت سیستم اطلاعاتی به ویژه مدل توسعه یافته دلون ومکلین (d&m) پرداخته است. نتایج نشان می دهد isq هفت شاخص کلیدی دارد که عبارتند از طراحی هوشمند، یکپارچگی سیستم، سهولت ِاستفاده و سرعتِ دسترسی به سیستم های اطلاعاتی و نیز قابلیتِ ارزیابی و قابلیتِ اتکای سیستم. این مدل قادر است تا با سنجش و بهبود کیفیت ِسیستمِ اطلاعاتی، سبب بهبود روند تصمیم گیری در سازمان شده و گام موثری برای تعالی سازمان ها محسوب گردد. سپس به منظور اعتبارسنجی این مدل در صنعت هوافضا، به روش میدانی تأثیر کیفیت سیستم-اطلاعات بر تصمیمات کاربران با استفاده از این مدل هفت شاخصی مورد بررسی قرار گرفته-است. با توجه به جایگاه استراتژیک این صنعت در کشور طی سال های اخیر، دو سازمان دولتی و خصوصی از این صنعت به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفته شدند. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از میان 110 نفر از کاربران این سیستم ها جمع آوری شد و برای تجزیه و تحلیل آنها نیز از روش های آمار استنباطی نظیر کولموگروف-اسمیرنوف (ks) و آزمون همبستگی استفاده-گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخص های «طراحی هوشمند، سهولت استفاده، سرعت دسترسی به سیستم های اطلاعاتی و نیز قابلیت ارزیابی و قابلیت اتکای سیستم» بر کیفیت ِتصمیمات کاربران تأثیرگذارند؛ در عین حال شاخص «یکپارچگیِ سیستم» بی تأثیر شناخته شد و به نظر در سازمان های مورد مطالعه مستلزم بازنگری و بهبود است. در پایان پیشنهاداتی در این زمینه در دو سطح راهبردی و کاربردی ارائه شده است.