در عالمی که مملو از کثرات می باشد؛ حقیقت مطلقی سایه برافکنده است که اصل و اساس تمامی آنها محسوب می گردد؛ به طوریکه هیچ یک از این کثرات، بدون او از هیچ حیثیت و هویتی برخوردار نمی باشد. فلوطین از مجرای فیض و همچنین از خلال اقانیم سه گانه احد ، عقل و نفس به تبیین این واقعیت و در واقع به تبیین حقیقت آفرینش پرداخته و هویت کثرات را در اتباط مستقیم با مبدئی بیان نموده که با سببیتی خاص، عالم را از خویش به برون داده است. در چنین نظام فکری که آدمی به عنوان نوعی متمایز از دیگر کثرات، وظیفه سنگین معرفت را بر دوش می کشد؛ با ترسیم نموداری از قوس صعود ونزول، به ایضاح غایتمندی عالم با محوریت انسان پرداخته شده است و از این رو در مقابل نحله ها و مشارب فکری برآمده است که بی غایتی را اساس عالم دانسته اند. حضرت امام خمینی (س) نیز از مجرای تجلی به بیان حقیقت آفرینش پرداختند و صاحب آرای قابل تأملی می باشند. لذا نظریات این دو اندیشمند که هر کدام رهیافتی خاص جهت خداشناسی، انسان شناسی و جهان شناسی و در نهایت کشف حقیقت هستی و معمای آفرینش می باشد؛ ما را بر آن می دارد که به بررسی آراء این دو پرداخته و در نهایت وارد عرفان تطبیطقی گردیم.