نام پژوهشگر: علی قرایی
علی قرایی عباس اسماعیلی ساری
جیوه عنصری سمی و خطر ناک برای موجودات زنده محسوب می شود. فلزی است که بدن به آن نیاز نداشته، ورود و جذب آن در بدن باعث مشکلات فراوان می شود. با صنعتی شدن کشورها این عنصر وارد طبیعت می شود و با عبور از زنجیره ی غذایی در بدن موجودات تجمع یافته، باعث بروز بزرگنمایی زیستی می شود. لذا پایش زمانی و مکانی آن ضرورت دارد. یکی از بهترین روش های پایش جیوه پایش زیستی می باشد. در بین این گونه روش ها آن هایی که باعث از بین رفتن موجود نمی شود اولویت دارد. لذا استفاده از پر به دلیل غیر مخرب بودنش از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در مطالعه حاضر جهت شناسایی بهترین محل نمونه برداری پر پرنده، 8 رویشگاه اصلی بدن پرنده را که با تقسیم بندی پوستی از هم متمایز می شوند، در سه گونه باکلان بزرگ، عقاب طلایی و کبک معمولی ، که از نظر تغذیه و سطح مهاجرت با هم هیچ قرابتی ندارند مورد بررسی قرار گرفت. به دلیل اهمیت پرهای پرواز از رویشگاه بال از دو ناحیه یعنی شاهپرهای اولیه و ثانویه نمونه برداری شد. و جهت تعیین میزان غلظت جیوه در عرض یک پر پرهای پرواز به سه قسمت تقسیم شد. مشخص گردید که میزان غلظت جیوه در پر پرنده های مختلف از نظر آماری معنا دار نبوده و هیچ تفاوتی جهت نمونه برداری نمی کند. اما با مطالعه همبستگی ها و بررسی غلظت میانگین های و ارتباط آن ها با دامنه تغییرات موارد بسیار جالب مشخص گردید، به نظر می رسد الگوی توزیع جیوه در بدن پرنده در زمان رشد پرها با هم قرابت دارد یعنی پرهایی که زمان رشد یکسانی دارند در میزان غلظت جیوه همبستگی دارند. به عبارتی با سنجش میزان غلظت جیوه در پرها می توان از زمان رشد پرها مطلع گردید. در بررسی های همبستگی مشخص شد بهترین نقطه نمونه بردای پرهای روی سر یک پرنده می باشد. زیرا کم ترین دامنه تغییرات را از خود نشان می دهند. همچنین در مقایسه بین گونه ها مشخص گردید بیشترین غلظت تجمع زیستی مربوط به باکلان و کم ترین مقدار آن مربوط به کبک می باشد