هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثر عصاره سیر و عصاره سرخارگل بر برخی از پاسخ های ایمنی غیر اختصاصی و مقاومت در برابر استرس افزایش دما و استرس آنوکسی در ماهی قزل آلای رنگین کمان بود. برای این منظور، تعداد 1100 قطعه ماهی با وزن متوسط 5±47 گرم از یکی از مراکز تکثیر و پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان شهرستان ارومیه تهیه و به سالن تکثیر و پرورش آبزیان پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه منتقل شدند. پس از گذراندن یک هفته دوره قرنطینه و سازش با شرایط جدید، ماهیان بصورت کاملا تصادفی در قالب هفت تیمار و هر تیمار با سه تکرار به ترتیب زیر تقسیم شدند: تیمار یک (گروه شاهد، تغذیه با غذای تجاری)، تیمار دو (تغذیه با غذای حاوی عصاره سیر 5/0 درصد)، تیمارسه (تغذیه با غذای حاوی عصاره سیر 1 درصد)، تیمار چهار (تغذیه با غذای حاوی عصاره سرخارگل 5/0 درصد)، تیمار پنج (تغذیه با غذای حاوی عصاره سرخارگل 1 درصد)، تیمار شش (تغذیه با غذای حاوی عصاره سیر 5/0 درصد + عصاره سرخارگل 5/0 درصد) و تیمار هفت (تغذیه با غذای حاوی عصاره سیر 1 درصد + عصاره سرخارگل 1 درصد). ماهیان به مدت 30 روز به ترتیب با تیمارهای فوق تغذیه شدند و سپس همه تیمارها به مدت 15 روز دیگر فقط غذای تجاری دریافت کردند. در این مطالعه فاکتورهای ایمنی شامل فعالیت لیزوزیم، مسیر فرعی کمپلمان و میزان ایمنوگلوبولین تام سرم و نیز میزان گلوکز و همچنین مقاومت و بازماندگی ماهیان در برابر استرسهای محیطی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان فعالیت لیزوزیم در روزهای 16 و 31 تیمارهای 3 و 7 به طور معنی داری (05/0>p) بالاتر از تیمار شاهد بود، اما در روز 46 این اختلاف معنی دار نبود (05/0p>). از لحاظ میزان فعالیت مسیر فرعی کمپلمان در روزهای 16 و 31 در تیمارهای 3 و 7 به طور معنی داری (05/0>p) بالاتر از سایر تیمارهای مورد آزمایش بودند و در روز 46 تیمار 3 با سایر تیمارها بجز با تیمار 6 اختلاف معنی داری (05/0>p) داشت. از لحاظ میزان ایمنوگلوبولین تام سرم در روز 16 مطالعه تیمار 3 با سایر تیمارها بجز با تیمار 7 اختلاف معنی داری (05/0>p) داشت و در روز 31 تیمارهای 3 و 7 با سایر تیمارها اختلاف معنی دار (05/0>p) داشتند. همچنین در روز 46 تیمار 3 با دیگر تیمارهای آزمایشی بجز با تیمار 6 اختلاف معنی داری داشت (05/0>p). از لحاظ میزان گلوکز، در روزهای 16، 31 و 46 از لحاظ آماری اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود نداشت (05/0p>). در آزمایش ایجاد استرس های آنوکسی و استرس های دمایی اختلاف معنی داری بین تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد. بر اساس یافته های حاصل از این تحقیق، می توان نتیجه گرفت که استفاده از عصاره سیر و سرخارگل باعث بهبود پاسخ های ایمنی در ماهیان قزل آلای رنگین کمان می گردد.