نام پژوهشگر: سید علیرضا صالحی
سید علیرضا صالحی ناصر ارزانی
سازند فهلیان با سن کرتاسه پیشین (معادل سازند یاماما) و بخش منیفا با سن تیتونین تا والانژین (واحد کربناته فوقانی سازند انیدریتی هیث) از مهمترین سنگهای مخزنی در شمال غرب خلیج فارس میباشند. در این مطالعه توالی مذکور در میدان نفتی درود واقع در خلیج فارس (فلات قاره ایران) در جزیره خارک مورد مطالعه واقع گردید. بخش منیفا شامل 45 متر رسوبات میکروبیال، لایههای استروماتولیتی، ترومبولیتی و سنگهای آهکی دولومیتی میباشد که به صورت پیوسته بر روی انیدریتهای تودهای هیث نهشته شدهاست. سطح فرسایشی در رأس آن و در زیر سازند فهلیان، واضح و با انحلال متئوریکی شدید مشاهده میگردد. در ادمه توالی، سازند فهلیان شامل 270 متر سنگهای آهکی است که به صورت پیوسته به آهکهای آرژیلی و مارلی سازند گدوان تبدیل میشود. در این پژوهش، به منظور شناسایی ریزرخسارهها، محیط رسوبی، دیاژنز و کیفیت مخزنی سازند فهلیان و بخش منیفا در میدان نفتی درود از 351 متر مغزه، مربوط به چاههای d-101p، d-103wi، d-106p و kg-18 استفاده گردید. پس از توصیف مغزهها، 772 عدد مقاطع نازک میکروسکوپی (مطالعات پتروگرافی)، 3 عدد مقطع نازک میکروسکوپی صیقلی (مطالعات کاتدولومینسانس)، 87 نمونه مغزه (آزماش xrd)، 22 نمونه مغزه (آزمایش جذب اتمی)، 1134 عدد پلاگ (آزمایشات روتین مغزه) بررسی و مطالعه گردید. براساس مطالعات انجام شده، بخش کربناته منیفا شامل 7 ریزرخساره نهشته شده در پهنه جزر و مدی میباشد که منحنی تغبیرات سطح نسبی آب دریا در این بخش، نشاندهنده 5 سیکل پسروی است و در انتها به سطح ناپیوستگی ختم میگردد. با پیشروی دریای کرتاسه، سازند فهلیان شامل 11 ریزرخساره در زیر محیطهای لاگون باز، لاگون محصور و سد کربناته نهشته میشود. توالی عمودی سازند فهلیان نشاندهنده تهنشست رسوبات گل پشتیبانِ لاگونی در قاعده و بخش تحتانی است که به سمت رأس توالی به نهشتههای دانه پشتیبان سدی تبدیل میشود. نهایتاً در انتهای توالی رسوبگذاری مجدد نهشتههای گلپشتیبان مشاهده میگردد. کانی شناسی اولیه سنگهای آهکی فهلیان از نوع آراگونیتی و سیستم دیاژنزی حاکم بر آن از نوع نیمه بسته تا باز است. کلیه ریزرخسارههای بخش کربناته منیفا (mf18- mf12)به دلیل عملکرد آبهای جوی و انحلال شدید از کیفیت مخزنی بالایی برخوردارند. در حالیکه در سازند فهلیان، تنها ریزرخسارههای (mf5- mf1) در صورت حفظ تخلخل اولیه (بین ذرهای ) و یا انحلال ثانویه دارای کیفیت مخزنی مطلوبی میباشند. واژگان کلیدی: سازند فهلیان، سازند یاماما، بخش منیفا، ریزرخسارهها، محیط رسوبی، دیاژنز، کیفیت مخزنی، میدان نفتی درود، خلیج فارس.