نام پژوهشگر: فائزه الماسی
فائزه الماسی سید لطیف موسوی گرگری
سرطان پروستات یکی از رایج ترین بدخیمی های مردان و آنتی ژن غشایی اختصاصی سلول های سرطانی پروستات(psma) که بیانش در این سرطان افزایش میابد، یک مارکر مولکولی بسیار اختصاصی برای تشخیص و درمان سرطان پروستات است. به سبب ویژگی های منحصر به فرد آپتامر ها، در چند دهه ی اخیر استفاده از آپتامر ها در مطالعات سرطانی افزایش یافته است. آپتامر ها مولکول های rna یاdna تک رشته ای هستند که طی فرایند تکاملی ایجاد میشوند و با پیشرفت فرایند، کتابخانه از توالی هایی با ساختار خاص و قابلیت اتصال به هدف مورد نظر غنی میشود. آپتامر ها برای اهداف متنوعی از مولکول های بسیار ساده تا سیستم های پیچیده ای چون سلول های زنده ایجاد شده اند. در این مطالعه ما برای نخستین بار توانستیم با استفاده از روش cell-selex (تکامل سیستماتیک لیگاند ها با استفاده از غنی سازی نمایی) تعدادی آپتامر اختصاصی علیه مولکول هدف (psma) بدست آوردیم. بدین منظور توالی های تک رشته شده با استفاده از آنزیم لامبدااگزونوکلئاز با سلول های هدف(lncap) انکوبه شدند. توالی های متصل نشده شسته و توالی های متصل شده با استفاده از یک خراشنده سلولی به صورت کمپلکس با سلول جدا شدند. حرارت کمپلکس آپتامر- سلول سبب جدا شدن آپتامر از سلول ها میشود. پس از سانتریفیوژ، توالی های متصل شده تعیین غلظت شده و selex معکوس روی رده ی سلولی pc-3 به منظور حذف توالی های متصل شونده به هر دو رده ی سلولی انجام شد. این کار سبب غنی تر شدن توالی های متصل شونده به psma می گردد. فرایند selexتا 10 مرتبه تکرار شد با این تفاوت که هر بار شرایط انتخاب سخت تر می شد. توالی های حاصل از selex دهم کلون شدند. مطالعات فلوسایتومتری روی 8 کلون حاصل از selex دهم نشان داد،که شدت فلوئورسنت سلول های هدف انکوبه شده با 5 آپتامر بیش از 70% بوده که از بین شدت فلوئورسنت سلول های lncap انکوبه شده با آپتامرb1 نزدیک به 80% بود. کلون های ذکر شده تعیین توالی شدند. ما براین باوریم که این نشانگرها می توانند برای تشخیص زود هنگام بیماری و ارسال هدفمند دارو مورد استفاده قرار بگیرند.