چکیده: به منظور بررسی تاثیر زمان محلول پاشی کود نیتروژنه و تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 انجام گردید. تیمار ها شامل زمان های مختلف محلول پاشی کود نیتروژنه در چهار سطح (عدم محلول پاشی، محلول پاشی در زمان چکمه زنی، ظهور سنبله و دوره پرشدن دانه)بهصورتt0، t1، t2و t3و تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد در چهار سطح (عدم تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد، تلقیح بذر با ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5، آزوسپریلوم لیپوفروم استرین of و سودوموناس پوتیدا استرین 9) بود. نتایج نشان داد که تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد و زمان های مختلف محلول پاشی تاثیر معنی داری بر کارایی مصرف کود، عملکرد دانه، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه، شاخص برداشت و نسبت وزن ریشه به اندام هوایی داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که حداکثر کارایی مصرف کود و عملکرد دانه در تلقیح بذر با ازتوباکتر کروکوکوم و محلول پاشی در زمان چکمه زنی بود. نتایج تجمع ماده خشک نشان داد که تا 25 روز پس از کاشت در تمامی ترکیب های تیماری روند انباشت ماده خشک مشابه بود. از 25 روز بعد از کاشت تا 85 روز با سرعت زیادی افزایش یافت و پس از 85 روز بعد از کاشت تا زمان رسیدگی بدلیل افزایش رقابت برای نور، مواد غذایی و سایه اندازی و پیری برگها کاهش یافت. سرعت و طول دوره موثر پرشدن دانه نیز به طور معنی داری تحت تاثیر زمان های مختلف محلول پاشی و باکتری های محرک رشد قرار گرفتند. حداکثر وزن دانه و طول دوره موثر پرشدن دانه از ترکیب تیماری محلول-پاشی در زمان چکمه زنی و تلقیح بذر با ازتوباکتر بدست آمد. بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک در حالت عدم تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد و عدم محلول پاشی کود نیتروژنه و کمترین آن در ترکیب تیماری محلول پاشی در زمان چکمه زنی و تلقیح بذر با ازتوباکتر بدست آمد. به نظر می رسد که به منظور افزایش عملکرد دانه و کارایی مصرف کود در شرایط اقلیمی اردبیل می توان پیشنهاد کرد که ترکیب تیماری تلقیح بذر با ازتوباکتر و محلول پاشی کود نیتروژنه در زمان چکمه زنی به کار برده شود.