نام پژوهشگر: مرضیه سادات جزایری
مرضیه سادات جزایری عبدالرضا اخگر
پسته از درختان بومی ایران و از عمده ترین محصولات صادراتی غیر نفتی است. بسیاری از خاک های ایران از جمله مناطق پسته کاری آهکی می باشند که به رغم فراوانی عناصر غذایی، وجود ترکیبات کربناتی سبب افزایش ph و تثبیت عناصر غذایی از جمله فسفر می شود. بنابراین اصلاح ph خاک می تواند راه کاری مناسب برای بهبود حاصلخیزی و افزایش کارائی کودهای فسفره باشد. در این پژوهش، به منظور جداسازی باکتری های تیوباسیلوس، تعداد 20 نمونه از منابع مختلف جمع آوری شد که تنها 8 جدایه با توانایی اکسیداسیون گوگرد از سه نمونه جداسازی شدند. سپس به منظور انتخاب موثرترین جدایه تیوباسیلوس و مناسبترین سطوح گوگرد و خاک فسفات در افزایش فسفر قابل دسترس خاک، آزمونی در قالب طرح کاملاً تصادفی و با در نظر گرفتن سه فاکتور در سه تکرار انجام گرفت. تیمارها شامل سه سطح خاک فسفات (صفر (pr0)، 1000 (pr1) و 2000 میلیگرم در کیلوگرم خاک (pr2))، چهار سطح گوگرد (صفر (s0)، 1000 (s1)، 2000 (s2) و 5000 (s3) میلیگرم در کیلوگرم خاک) و پنج سطح مایه تلقیح تیوباسیلوس (چهار سطح باکتری (t1, t2, t3, t4) و یک سطح بدون باکتری (t0)) بود. بر اساس نتایج به دست آمده جدایه ی t1، سطح 2000 میلی گرم گوگرد در کیلوگرم خاک و سطح 2000 میلی گرم خاک فسفات در کیلوگرم خاک به عنوان ترکیب نهایی کود زیستی در کشت گلخانه ایی نهال پسته انتخاب شد. آزمون گلخانه ایی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه سطح فسفر شامل بدون استفاده از کود فسفاته (p0)، 2000 میلی گرم خاک فسفات در کیلوگرم خاک (pr) و 6/66 میلی گرم سوپر فسفات تریپل در کیلوگرم خاک (tsp)، دو سطح گوگرد عنصری شامل صفر (s0) و 2000 میلی گرم گوگرد در کیلوگرم خاک (s1) و دو سطح تیوباسیلوس شامل بدون تلقیح (t0) و تلقیح با تیوباسیلوس (t1) با سه تکرار به اجرا درآمد. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی اثر اصلی گوگرد، تیوباسیلوس و اثر متقابل این دو باعث کاهش ph خاک پس از برداشت گردید . استفاده از خاک فسفات سبب افزایش معنی دار پارامترهای رویشی شامل وزن خشک اندام هوایی و ریشه، ارتفاع ساقه، قطر ساقه و سطح برگ و ترکیب شیمیایی هم چون جذب فسفر، روی و مس اندام هوایی شد. کاربرد سوپر فسفات تریپل نیز بر قطر ساقه، وزن خشک ریشه، سطح برگ، غلظت و جذب فسفر اندام هوایی افزایشی قابل توجه داشت گرچه باعث کاهش معنی دار غلظت و جذب روی و مس اندام هوایی شد. هر دو منبع کود فسفره غلظت پتاسیم اندام هوایی را کاهش ولی جذب پتاسیم ریشه را افزایش چشمگیری دادند. کاربرد گوگرد باعث کاهش معنی دار وزن خشک اندام هوایی، قطر ساقه، ارتفاع و غلظت آهن ریشه شد ولی غلظت روی، منگنز و پتاسیم اندام هوایی را افزایش داد. مایه تلقیح تیوباسیلوس نیز وزن خشک، غلظت و جذب مس اندام هوایی را کاهش و غلظت فسفر و روی اندام هوایی را به طور معنی داری افزایش داد. ph خاک با وزن خشک اندام هوایی و ارتفاع ساقه همبستگی مثبت و با غلظت فسفر، پتاسیم، روی و منگنز اندام هوایی همبستگی منفی نشان داد.