نام پژوهشگر: سهیل محمدکریمی بند
سهیل محمدکریمی بند بهروز مصطفی زاده
یکی از فاکتورهای مهم تولید محصولات کشاورزی وجود مقدار کافی از عناصر غذایی و قابل استفاده برای گیاه می باشد، که در این راستا نیتروژن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اتلاف این ماده باعث آلودگی آب های زیرزمینی به نیترات وآمونیوم می شود. روش کوددهی نقش مهمی در کارایی مصرف آب و کود، عملکرد گیاه و تلفات کود ایفا می کند. در این راستا آزمایشی در قالب بلوک های تصادفی خرد شده در قالب زمان با هشت تکرار برای هر تیمار بر روی گیاه چغندرقند انجام شد. دو تیمار مورد مطالعه شامل تیمار a یعنی کودهی به صورت کود آبیاری و تیمار b یعنی کودهی به روش پخش سطحی بود. نیتروژن مورد نیاز گیاه در تیمار a به صورت تدریجی و همراه با آب آبیاری به مقدار 580 کیلوگرم کود اوره در طول دوره کشت و در تیمار b نصف این مقدار کود قبل از جوانه زدن و نصف دیگر آن در دوره میانی رشد گیاه به خاک اضافه شد. نمونه های نیترات خاک از اعماق 25، 50 و 75 سانتی متری خاک در سه دوره زمانی مختلف در طول فصل رشد تهیه شدند. نتایج نشان داد که اثر نحوه کوددهی بر مقدار نیترات خاک در عمق های 25 و 75 سانتی متری در سطح یک درصد معنی دار است ولی در عمق 50 سانتی متری این اثر معنی دار نیست. اثر زمان نمونه برداری بر میزان نیترات خاک در هر سه عمق در سطح یک درصد معنی دار بود و بیشترین آن مربوط به تیمار b درعمق 25 سانتی متری خاک در ابتدای فصل به مقدار 4/94 میلی گرم در کیلوگرم خاک و کمترین آن مربوط به تیمار b در عمق 25 سانتی متری خاک در انتهای فصل به مقدار 8/17 میلی گرم در کیلوگرم خاک بود. وجود بیشترین و کمترین مقدار نیترات در تیمار b در طول فصل رشد به دلیل آبشویی بیشتر در روش کوددهی دستی نسبت به روش کود آبیاری می باشد که این امر نشان می دهد که خطر آلودگی آب های زیرزمینی در این تیمار بسیار بالاست. میزان نیترات باقی مانده در تیمار a در هر سه عمق در انتهای فصل نزدیک به مقدار اولیه نیترات در ابتدای فصل نزدیک بود که بیانگر هماهنگی بهتر این تیمار بین نیترات وارده به خاک و مقدار جذب شده توسط گیاه می باشد. اثر بلوک های آزمایشی بر میزان نیترات خاک در هیچ عمقی معنی دار نبود. میزان عملکرد چغندرقند در تیمار a با میانگین 67843 کیلوگرم در هکتار از تیمار b با میانگین 57274 کیلوگرم در هکتار بیشتر بود. مدیریت صحیح کود آبیاری در آبیاری قطره ای باعث کاهش تلفات نیترات و افزایش عملکرد محصول می گردد.