نام پژوهشگر: یوسف میرزاده کوهشاهی
یوسف میرزاده کوهشاهی مسعود چراغی
پروژه معدن مس چهل کوره در 110 کیلومتری شمال غربی شهر زاهدان در دست اجرا می باشد. به دلیل عمیق بودن بخش اعظم توده معدنی در این کانسار، روش معدنکاری زیرزمینی برای استخراج آن انتخاب گردیده است. در این تحقیق ابتدا پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ با استفاده ازآزمایش های برجا و فرمول های تجربی به دست آورده شد. سپس با در نظرگرفتن شکل ذخیره ماده معدنی و شرایط مقاومتی توده سنگی که قرار است کارگاه استخراج درآن ایجاد شود، روش استخراج بدون ستون مناسب ترین روش برای استخراج این کانسار در نظرگرفته شد، سپس به این دلیل که توده سنگ محدوده مورد نظر خرد شده است و حالت شبه پیوسته دارد، تحلیل ابعاد هندسی کارگاه آن توسط نرم افزار flac3d انجام گرفت. در روش پیشنهاد شده یک ستون استوانه ای به ارتفاع 8/3 متر در بالای کارگاه قرار دارد؛ که برای ایمنی سقف کارگاه و اتاق ماشین چالزنی، پایداری آن داری حساسیت بالایی است. پنج قطر (3، 2/3، 4/3، 6/3 و 8/3 متر) برای این ستون به دو روش ارتفاع بحرانی (پارامتر نشست در سطح زمین) و بررسی زون پلاستیک ایجاد شده در اطراف ستون مورد بررسی قرار گرفت؛ که در حالت ارتفاع بحرانی از پنج قطر مورد نظر فقط ستون با قطر 3 متر دارای ارتفاع فوق بحرانی بود، سپس سه قطر دیگر با بررسی زون پلاستیک ایجاد شده در اطراف ستون مورد تحلیل قرار گرفتند و در اطراف ستون با قطر 8/3 متر زون پلاستیک ایجاد نشد، با استفاده از روش کاهش مقاومت، ضریب ایمنی نیز برای این ستون 11/1 به دست آمد. در ادامه به دلیل محدودیت های کاربرد روش ذکر شده در ایران، روش میامی به عنوان روش قابل کاربرد در کانسار مس چهل کوره تشریح شد و ابعاد مناسب کارگاه و ستون ها توسط نرم افزار ذکر شده مشخص شد. در این روش در هر کارگاه قبل از بازیابی ستون ها سه دهانه و دو ستون وجود دارد؛ که عرض این ستون ها در سه حالت 5، 6 و 8 متر از لحاظ پایداری مورد بررسی قرار گرفت و فقط در اطراف ستون دارای عرض 8 متر زون پلاستیک ایجاد نشد، با استفاده از روش کاهش مقاومت، ضریب ایمنی نیز برای این ستون 58/1 به دست آمد. در این تحقیق برای تعیین ایمنی بازیابی ستون ها در روش میامی از نشان دهنده pr-risk (خطر بازیابی ستون) استفاده شد و مقدار عددی این نشان دهنده 3/53 محاسبه شد. این مقدار با توجه به طبقه بندی pr-risk در طبقه دوم قرار می گیرد؛ در این طبقه، بازیابی ستون تقریبا ایمن می باشد و اندکی ابزار کنترلی لازم است. کلمات کلیدی: 1- کانسار مس چهل کوره 2- روش استخراج بدون ستون 3- روش استخراج میامی 4- زون پلاستیک 5- خطر بازیابی ستون