نام پژوهشگر: عاطفه محمدجانی اسرمی
عاطفه محمدجانی اسرمی بهروز مهرام
این پژوهش با هدف شناسایی میزان توجه به ابعاد مختلف قلمرو تخصصی رشته برنامه درسی و شناسایی خلاء های پژوهشی موجود در آن انجام شد. روش مورد استفاده، تحلیل محتوا بود. کلیه مجلات دارای اعتبار علمی- پژوهشی حوزه برنامه درسی معرفی شده توسط انجمن برنامه درسی، مجلات معرفی شده توسط معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حوزه ی علوم تربیتی، پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد و رساله های دانشجویان دکترای رشته ی برنامه ریزی درسی در دانشگاه های کشور، قلمرو مورد بررسی در این پژوهش بود. به دلیل گستردگی قلمرو پژوهش و با تحدید در قلمرو منابع و قلمرو زمانی مورد نظر، 679 مقاله از 90 شماره مجله علمی-پژوهشی و 326 پایان نامه مقطع تحصیلات تکمیلی و در مجموع 1005 اثر علمی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. داده های پژوهش از طریق کاربرگ کدگذاری که شامل ابعاد معرفتی و زمینه ای حوزه ی برنامه درسی و مقوله های آن بود به شیوه قیاسی و استقرایی تحلیل شد. برای بررسی اعتبار کدگذاری، ده درصد از موارد توسط کدگذار دوم مورد بررسی قرار گرفت که توافق میان کدگذاران 75 درصد حاصل شد. داده های پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین جهت بررسی تفاوت میان میزان توجه به قلمروهای موضوعی با میزان ضرورت توجه پژوهشگران در جامعه علمی (از نظر متخصصان) از آزمون مجذور کا و آزمون دوجمله ای بهره گیری شد. نتایج پژوهش نشان داد که نسبت تولیدات علمی در حوزه های مربوط به ابعاد معرفتی برنامه درسی چون؛ نظریه برنامه درسی، تدوین برنامه درسی، انواع برنامه درسی، پژوهش برنامه درسی، سیاست و برنامه درسی، مبانی برنامه درسی و ابعاد زمینه ای برنامه درسی چون؛ برنامه درسی گروه های خاص، چالش های معاصر در برنامه درسی، مطالعات تطبیقی در قلمرو برنامه درسی کشورهای مختلف فراوانی تولیدات علمی کمتر از حد انتظار است. با عنایت به نقش بنیادی که بین نتایج پژوهش ها و تولیدات علمی در عرصه عمل، برنامه ریزی و تدوین اسنادی فرادست نظیر برنامه درسی ملی و سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت که به عنوان گام های نیل به اهداف سند چشم انداز ایران 1404 وجود دارد، انتظار می رود که مسئولان و دست اندرکاران رشته برنامه درسی با برگزاری سمینارها، همایش ها و هدایت انجمن های علمی با محوریت موضوعات مغفول، گامی در جهت بهبود و توسعه تولید علم در حوزه های مغفول بردارند.