چکیده مقدمه: این مطالعه به منظور بررسی اثر حفاظتی عصاره ی گیاه مرزنجوش بر ضایعات پاتولوژیک ایجاد شده در بیضه پس از مصرف طولانی مدت مس انجام پذیرفت. در این مطالعه تعداد 45 سر موش سوری نردر قالب 3 گروه 15 تایی مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه اول (گروه کنترل) طی دوره مطالعه روزانه 1/ 0 میلی لیتر به روش گاواژ آب مقطر دریافت نموده و به صورت آزاد به آب آشامیدنی دسترسی داشتند. گروه دوم (گروه مس) میزان 200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (1/0 میلی لیتر)، در روز محلول سولفات مس در آب مقطر بصورت گاواژ دریافت نموده و به صورت آزاد به آب آشامیدنی دسترسی داشتند. گروه سوم (گروه تیمار) میزان 200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (1/0 میلی لیتر)، در روز محلول سولفات مس در آب مقطر بصورت گاواژ دریافت نموده و به صورت آزاد به آب آشامیدنی حاوی 400ppm عصاره اتانولی گیاه مرزنجوش دسترسی داشتند. 5 موش از هر گروه آزمایشی در روزهای 28 و 56 آزمایش به روش انسانی با جابجایی نخاع کشته شده و بیضه سمت چپ آن ها جهت ارزیابی هیستوپاتولوژی و مورفومتری مورد بررسی قرار گرفت. از لحاظ مورفومتریک، قطر لوله های سمینی فروس ، ارتفاع اپی تلیوم ، شاخص میوزی ، درصد اسپرماتوژنزو شاخص اسکور جانسون در گروه مس کاهش قابل توجهی نسبت به گروه کنترل نشان دادند(05/0>p ). در گروه تیمار (گروه مرزنجوش ومس) بهبود جزئی در مورد شاخص میوزی دیده شد(05/0>p ). در حالی که بهبودی کامل در سایر پارامتر های ذکرشده در این گروه پس از 56 روز نسبت به گروه کنترل مشاهده گردید(05/0>p ). مطالعه اخیر نشان می دهد که مصرف طولانی مدت مس سبب ایجاد ضایعات پاتولوژیک در بیضه می گردد که این ضایعات با به کارگیری عصاره گیاه مرزنجوش تاحدی بهبود می یابند. کلمات کلیدی: مرزنجوش، هیستوپاتولوژی،مسمومیت مس ، موش سوری، بیضه